Vitamin D là một nhân tố quan trọng trong việc thúc đẩy và duy trì sức khỏe bộ xương và cơ thể. Việc tắm nắng luôn được nhiều phụ huynh tin tưởng nhằm giúp cho trẻ sơ sinh tổng hợp vitamin D và tránh còi xương. Vậy tắm nắng đúng cách để bổ sung vitamin D là làm như thế nào?

Vitamin D

Vitamin D là một dạng vitamin tan trong chất béo, rất quan trọng đối với cơ thể và được phân thành 2 loại chính:

• Vitamin D2 (Ergocalciferol): Có nguồn gốc từ một số ít nhóm thực phẩm giàu vitamin D (ví dụ như cá biển), cung cấp khoảng 10% nhu cầu cơ thể.
• Vitamin D3 (Cholecalciferol): Được tổng hợp qua da từ tiền tố vitamin D nhờ tác động của tia UVB – một trong số 3 tia cực tím có trong ánh sáng mặt trời. Vitamin D3 cung cấp 90% còn lại cho nhu cầu cơ thể.

Nhu cầu vitamin D hằng ngày

Một người trung bình cần đến 400-1000 UI vitamin D mỗi ngày. Song trên thực tế, lượng vitamin D có được từ thức ăn rất ít và chúng ta phải ăn thực phẩm giàu vitamin D với số lượng nhiều thì mới đủ cung cấp cho cơ thể. Chẳng hạn như:

• Một lòng đỏ trứng: Có khoảng 20 IU vitamin D, tương đương ăn 20 quả trứng mới đủ 400 IU.
• Sữa mẹ: Chỉ có từ 25-79 IU/L, tương đương uống 10 lít sữa mẹ mỗi ngày mới có được lượng vitamin D tối thiểu.
• Sữa công thức tăng cường Vitamin D: Có 350-400 IU/L, tương đương uống khoảng 1 lít mỗi ngày thì đủ lượng vitamin D.

Chính vì vậy, phần lớn vitamin D con người tổng hợp được là từ da khi tiếp xúc trực tiếp với ánh nắng mặt trời.

Lợi ích của việc tắm nắng

Tắm nắng là một cách làm tự nhiên giúp cơ thể tổng hợp được lượng vitamin D cần thiết để hấp thụ canxi. Lợi ích của việc tắm nắng bao gồm:

• Tắm nắng giúp tổng hợp vitamin D. Từ đó giúp cho việc hấp thụ canxi tốt hơn, giữ cho xương và răng chắc khỏe. Vitamin D còn đóng vai trò rất quan trọng trong việc bảo vệ hệ miễn dịch của cơ thể, vì nó có tác dụng kích hoạt các tế bào T. Tế bào T là tế bào miễn dịch, có chức năng tìm kiếm và tiêu diệt tất cả các loại vi trùng và vi khuẩn độc hại gây bệnh.
• Tắm nắng giúp ngủ ngon hơn: Khi ánh nắng tiếp xúc với mắt, dây thần kinh thị giác của bạn truyền tín hiệu cho não tạo ra melatonin – một loại hormone tạo giấc ngủ.
• Ánh sáng mặt trời cũng đã được xác nhận là giúp da khỏe mạnh. Trong một môi trường thiếu ánh sáng sẽ sản sinh ra rất nhiều bào tử nấm mốc, các vi khuẩn gây bệnh. Ánh nắng có tác dụng sát khuẩn có thể giết chết hoặc ngăn chặn vi khuẩn và nấm trên da từ đó ngăn ngừa các bệnh về da như bệnh chàm, vảy nến và đặc biệt là mụn trứng cá.

Cơ chế tổng hợp vitamin D khi tắm nắng

Khi da tiếp xúc với ánh sáng mặt trời, tiền chất của vitamin D trong da là 7-dehydrocholesterol được chuyển thanh tiền tố vitamin D (previtaminD3). Vitamin D3 được giải phóng vào tuần hoàn và gắn với protein vận chuyển rồi vận chuyển đến gan. Ở gan nhờ enzym 25 hydroxylase, vitamin D3 được chuyển thành 25-hydroxyvitamin D (25(OH)D haycalcidiol). Sau đó, 25 (OH) D được chuyển đổi ở thận thành dạng hoạt động là1,25-dihydroxy vitamin D (1,25 (OH) 2D hay calcitriol).

Tình trạng vitamin D được đánh giá bằng nồng độ 25 (OH) D huyết thanh. Nồng độ này phản ánh cả lượng vitamin D từ phơi nhiễm tia UV và lượng vitamin D trong chế độ ăn.

Theo tiêu chuẩn của Viện Y tế Quốc gia Hoa Kỳ, nồng độ 25 (OH) D huyết thanh ≥ 50 nmol/L được voi là đầy đủ cho xương và sức khỏe tổng thể ở những người khỏe mạnh.

Tắm nắng đúng cách

Đối với trẻ

Trong ánh sáng mặt trời bao gồm hai loại tia cực tím (UV) là UVA và UVB, bên cạnh đó còn có UVC nhưng đã bị tầng ozone hấp thụ hết.

• UVA: Là thủ phạm làm nhăn nheo và lão hóa da, tác dụng cộng dồn có thể gây ung thư da
• UVB: Có bước sóng thấp hơn và cần thiết tạo vitamin D

Ngoài ra, tia UV nói chung cũng có nguy cơ gây các bệnh về mắt, trong đó bao gồm đục thủy tinh thể. Do đó, để việc tắm nắng cho trẻ sơ sinh được phát huy tác dụng tích cực, phụ huynh cần nắm rõ để tránh mắc phải một số yếu tố làm giảm tác dụng của tia UVB như sau:

• Bóng râm hoặc trời nhiều mây (giảm 50%)
• Cho trẻ mặc quần áo khi tắm nắng (giảm gần như hoàn toàn)
• Ô nhiễm không khí
• Kem chống nắng (giảm 80-90%)
• Da càng tối màu thì hiệu quả càng kém
• Phơi nắng qua lớp cửa kính, phơi trong nhà

Việc tắm nắng không đúng cách có nguy cơ khiến trẻ sơ sinh dễ bị ung thư da và lão hóa da sau này. Hơn nữa, nếu nơi tắm nắng cho bé có không khí ô nhiễm, trẻ hít phải nhiều khói bụi cũng là yếu tố gây tự kỷ. Thế nhưng, để tắm nắng mà tạo đủ 1000 IU vitamin D mỗi ngày cho bé là chuyện gần như không thể. Vì lý do trên, các tổ chức Y tế hiện nay khuyến cáo nên cho trẻ sơ sinh bú sữa mẹ hoặc sữa công thức <1 lít/ngày, kết hợp uống thêm vitamin D 400 IU/ngày sẽ tốt cho sự phát triển của xương, đồng thời hạn chế nguy cơ tổn thương da do tiếp xúc quá lâu dưới ánh nắng mặt trời.

• Khi bé khoảng 7 – 10 ngày tuổi, bạn đã có thể cho bé tắm nắng.
• Thời gian tắm nắng cho trẻ không quá 20 phút/lần.
• Khi cho trẻ tắm nắng, bạn cởi hết quần áo, lấy mũ che gáy, mắt và bộ phận sinh dục của bé nhằm tránh tác động của tia UV đến các bộ phận này.
• Trong khi bé tắm nắng, bạn hãy trò chuyện với bé, massage, vuốt ve để bé cảm thấy thoải mái.

Tắm nắng đúng cách: Đối với người lớn

• Nên thực hiện tối đa trong khoảng thời gian 30 phút vào thời điểm trước 10h sáng và sau 4h chiều. Nếu khi tắm nắng bạn cảm thấy nóng rát da, hãy dừng lại ngay vì đây là dấu hiệu da đang bị bỏng nắng do tiếp xúc quá mức với tia cực tím.
• Ngay sau khi tắm nắng xong, bạn nên tắm ngay với nước mát hoặc lau cơ thể bằng khăn lạnh.
• Nên uống nước khi tắm nắng để tránh mất nước.

Vẫn biết tắm nắng là cách hiệu quả để tổng hợp vitamin D, tuy nhiên không phải lúc nào cũng có thể thực hiện được công việc này. Chính vì vậy để đảm bảo vitamin D không bị thiếu hụt, các mẹ nên tham khảo các thực phẩm chức năng, viên uống bổ sung vitamin D.

Tham khảo các sản phẩm tại đây: Vitamin D cho trẻ