Rối loạn kinh nguyệt là hiện tượng phổ biến ở chị em phụ nữ trong độ tuổi sinh sản, không những ảnh hưởng đến tâm lý, công việc, sinh hoạt mà còn tiềm ẩn nhiều rủi ro sức khỏe.

Rối loạn kinh nguyệt là gì?

Kinh nguyệt là hiện tượng lớp niêm mạc tử cung bong tróc và được đẩy ra khỏi cơ thể phụ nữ qua âm đạo. Độ tuổi trung bình bắt đầu kinh nguyệt là 12 tuổi, có thể bắt đầu sớm hơn lúc 8 tuổi hoặc muộn nhất lúc 16 tuổi.

Chu kỳ kinh nguyệt trung bình là 28 ngày, tuy nhiên nhiều trường hợp chu kỳ ngắn hơn khoảng 24 ngày hoặc dài hơn khoảng 38 ngày vẫn được xem là bình thường. Thời gian hành kinh khác nhau ở mỗi người, thường là 3-5 ngày. Lượng máu mất đi sau mỗi chu kỳ kinh khoảng 50-150ml.

Rối loạn kinh nguyệt là những bất thường ở một chu kỳ kinh nguyệt, có thể biểu hiện bằng số ngày hành kinh không ổn định, lượng máu kinh đột nhiên nhiều hơn hoặc ít hơn so với các chu kỳ thông thường.

Sự rối loạn kinh nguyệt có thể ở bạn gái tuổi dậy thì hoặc ở độ tuổi rối loạn tiền mãn kinh do rối loạn nội tiết.

Kinh nguyệt bị rối loạn có thể là dấu hiệu của một bệnh lý nào đó do nội tiết gây ra, vì thế chị em nên thăm khám sớm ngay khi có dấu hiệu để được kiểm tra tìm nguyên nhân, có hướng can thiệp kịp thời tránh những nguy hiểm đến sức khỏe cũng như khả năng sinh sản.

Nguyên nhân dẫn đến rối loạn kinh nguyệt

Tình trạng kinh nguyệt thất thường xảy ra ở nhiều người, nhưng không phải ai cũng biết được nguyên nhân, hay không phải lúc nào cũng do một nguyên nhân duy nhất. Dưới đây là một số nguyên nhân gây rối loạn kinh nguyệt thường gặp

Ảnh hưởng của nội tiết tố

• Mỗi giai đoạn của người phụ nữ đều ảnh hưởng đến sự cân bằng nội tiết tố bao gồm tuổi dậy thì, mãn kinh, mang thai, sinh con, và cho con bú sẽ làm ảnh hưởng đến kinh nguyệt.
• Trong tuổi dậy thì, cơ thể trải qua những thay đổi lớn. Có thể mất vài năm để estrogen và progesterone đạt được sự cân bằng và thời gian bất thường của chu kỳ kinh nguyệt phổ biến tại thời điểm này.
• Giai đoạn tiền mãn kinh, buồng trứng suy giảm, các nội tiết tố nữ thay đổi làm chu kỳ và lượng máu kinh thay đổi.
• Thời kỳ mãn kinh tính từ 12 tháng kể từ thời kỳ kinh nguyệt cuối cùng của người phụ nữ. Sau thời kỳ mãn kinh, chị em phụ nữ sẽ không còn những chu kỳ kinh.
• Trong thời gian mang thai, kinh nguyệt chấm dứt.
• Hầu hết phụ nữ không có kinh trong khi cho con bú.

Nguyên nhân thực thể

• Thai nghén bất thường: Chửa ngoài tử cung, dọa sảy thai.
• Tổn thương thực thể của cổ tử cung – polyp cổ tử cung – Polyp buồng tử cung – u xơ tử cung, quá sản nội mạc tử cung, ung thư niêm mạc tử cung, ung thư cổ tử cung, buồng trứng đa nang…
• U tuyến yên, bệnh lý tuyến giáp, tiểu đường.
• Nhiễm khuẩn: viêm nhiễm đường sinh dục, viêm niêm mạc tử cung.

Thay đổi điều kiện sống, thói quen sinh hoạt

Kinh nguyệt do cơ chế nội tiết – thần kinh điều chỉnh nên khi thay đổi môi trường sống như chuyển vùng, thay đổi công việc, bị áp lực học, gia đình hoặc công việc làm cho người phụ nữ chán nản hay buồn rầu cũng làm rối loạn kinh nguyệt.

• Chế độ dinh dưỡng: Thay đổi chế độ ăn uống, tăng cân hoặc giảm cân quá mức cũng làm rối loạn kinh nguyệt.
• Vận động quá mức: Cũng làm tăng lượng kinh và kéo dài ngày thấy kinh.
• Một số thuốc gây rối loạn kinh nguyệt, đặc biệt là thuốc tránh thai, thuốc điều trị tiểu đường, cao huyết áp.
• Rối loạn giấc ngủ: ngủ không đủ giấc sẽ làm gián đoạn quá trình tiết leptin (hormone liên quan đến quá trình rụng trứng) gây mất cân bằng nồng độ hai hormone estrogen và progesterone.

Những biểu hiện của rối loạn kinh nguyệt

Những biểu hiện bất thường về chu kỳ kinh nguyệt không phải lúc nào cũng là dấu hiệu của một vấn đề về sức khỏe. Tuy nhiên bạn vẫn nên chú ý khi gặp phải một số biểu hiện bất thường sau của rối loạn kinh nguyệt.

Bất thường về chu kỳ kinh

Là khi vòng kinh của bạn dài trên 35 ngày (kinh thưa) hay ngắn dưới 22 ngày (kinh mau), thậm chí là không có kinh từ 6 tháng trở lên (vô kinh).

Bất thường về máu kinh

Là những bất thường về số lượng và ngày có kinh.

• Cường kinh: còn gọi là băng kinh, lượng máu kinh > 20ml/kỳ.
• Thiểu kinh: số ngày có kinh < 2 ngày và lượng kinh< 20ml/kỳ.
• Rong kinh: số ngày có kinh > 7 ngày.

Màu kinh

Thường là máu đỏ thẫm, có mùi hơi tanh, không đông, nếu máu kinh có lẫn máu cục hoặc máu đỏ tươi hay hồng nhạt là bất thường.

Các triệu chứng khác kèm theo khi đến chu kỳ kinh nguyệt

Các bất thường về kinh nguyệt, thống kinh là hiện tượng phổ biến nhất, thường có triệu chứng đau bụng dưới khi hành kinh. Nếu đau, cơn đau có thể xuyên ra cột sống, lan xuống đùi và lan ra toàn bụng. Ngoài ra có thể thấy đau lưng kèm theo tức ngực, căng vú, buồn nôn, dễ xúc động, ảnh hưởng đến sinh hoạt, lao động.

Những ảnh hưởng khi rối loạn kinh nguyệt xảy ra

• Thiếu máu: Lượng kinh ra nhiều và kéo dài sẽ dẫn đến thiếu máu, chóng mặt, mệt mỏi, da xanh xao, tim loạn nhịp, thở gấp,…trường hợp nghiêm trọng có thể ảnh hưởng đến sức khỏe thậm chí tính mạng của bạn.
• Nguy cơ mắc các bệnh phụ khoa: Chu kỳ kinh kéo dài không chỉ gây bất tiện cho sinh hoạt hàng ngày mà còn là môi trường thuận lợi cho vi khuẩn dễ dàng phát triển gây những bệnh viêm nhiễm “vùng kín” (viêm âm đạo, u màng trong tử cung, viêm buồng trứng,…).
• Nguy cơ vô sinh: Bạn có thể khó mang thai hơn nếu bạn có chu kỳ bất thường vì thời điểm rụng trứng không thường xuyên, hoặc do viêm nhiễm gây tắc vòi tử cung.
• Ảnh hưởng đến sinh hoạt tình dục: Các nghiên cứu khoa học cho thấy quan hệ tình dục vào những ngày “đèn đỏ” có thể làm tăng nguy cơ gây nên các bệnh phụ khoa. Do đó rối loạn kinh nguyệt phần nào đó khiến những cuộc “yêu” của bạn cũng trở nên thất thường hơn.
• Ảnh hưởng đến nhan sắc phụ nữ: Việc rối loạn các hormone sẽ ảnh hưởng trực tiếp đến nhan sắc, sự tươi trẻ của phái đẹp, làm khí huyết lưu thông kém khiến da kém mịn màng, khiến chị em dễ cáu gắt, nóng tính,…
• Bệnh lý nguy hiểm: Một số trường hợp rối loạn kinh nguyệt là biểu hiện những bệnh lý như chửa ngoài tử cung, ung thư niêm mạc tử cung,… sẽ rất nguy hiểm nếu bạn đi khám muộn.

Cách điều trị rối loạn kinh nguyệt

Điều trị rối loạn kinh nguyệt sẽ phụ thuộc vào kết quả thăm khám, xét nghiệm tìm nguyên nhân, nguyện vọng mang thai, sinh nở và các yếu tố khác từ phía chị em phụ nữ. Thông thường, bác sĩ ưu tiên khuyến khích chị em tự điều chỉnh lại chu kỳ kinh nguyệt bằng cách thay đổi lối sống, sau đó mới áp dụng điều trị nội khoa hoặc ngoại khoa phù hợp.

• Thay đổi lối sống: chị em nên xây dựng chế độ ăn uống khoa học, lành mạnh, bổ sung đầy đủ chất dinh dưỡng, hạn chế tiêu thụ muối, caffeine, đường và không uống rượu bia trước kỳ kinh, điều này giúp chị em tránh được những triệu chứng tiền kinh nguyệt.
• Điều trị nội khoa: một số loại thuốc có tác dụng giảm cơn đau quằn quại khi đến tháng, điều hòa kinh nguyệt và điều trị chứng mất minh, tuy nhiên chị em không được tự ý lạm dụng sử dụng thuốc, tốt nhất nên tham khảo ý kiến bác sĩ để được hướng dẫn liều lượng phù hợp.
• Điều trị ngoại khoa: thường được áp dụng điều trị tùy trường hợp bệnh lý gây ra rối loạn kinh nguyệt cụ thể.

Nếu bạn có bất kỳ triệu chứng nào liên quan đến rối loạn kinh nguyệt, nên tìm kiếm lời khuyên của bác sĩ để được khám và điều trị nếu cần thiết.