Hầu như tất cả mọi người đều có nốt ruồi với số lượng nhiều ít khác nhau. Màu sắc và kích thước của nốt ruồi có thể khác nhau và nó được hình thành do tình trạng tăng sắc tố da. Đây là hiện tượng bình thường. Tuy nhiên, có một số loại nốt ruồi mang đặc điểm bất thường, đó là dấu hiệu cho thấy bạn đang gặp vấn đề về sức khỏe.

Nốt rồi là gì?

Nốt ruồi (hay còn gọi là mụn ruồi) là những nốt nhỏ sậm màu (hầu hết có màu nâu hoặc đen), có hình tròn hoặc bầu dục, xuất hiện đơn lẻ hoặc theo từng nhóm nhiều nốt liền kề nhau ở trên da. Có thể bắt gặp nốt ruồi ở bất cứ đâu trên cơ thể như lòng bàn tay, lòng bàn chân, da đầu, mắt hoặc ở cả bộ phận sinh dục. Thời gian tồn tại của nốt ruồi có thể kéo dài tới 50 năm.

Hầu hết các nốt ruồi trên da xuất hiện trong thời thơ ấu và trong 20 năm đầu đời. Trung bình mỗi người trưởng thành có từ 10 – 40 nốt ruồi. Nốt ruồi thường có sự thay đổi chậm về hình dáng và số lượng, có thể đổi màu nhẹ hoặc nhô cao lên hoặc có khi mọc thêm lông. Nốt ruồi cũng có thể mờ dần và biến mất sau đó.

Cơ chế hình thành nút ruồi

Các nốt ruồi trên cơ thể chúng ta được hình thành từ phần dưới lớp biểu bì, khi những sắc tố da không được phân bố đồng đều trên da, nó phát triển thành một cụm tạo ra những nốt có màu đậm hơn da bình thường, có thể mang màu nâu, đen, hay xanh,…

Các chuyên gia Da liễu giải thích về vấn đề nốt ruồi có màu sắc khác nhau như sau: Bên trong các tế bào sắc tố luôn có chứa các hoạt chất và chúng thường mang màu sắc khác nhau. Vì thế, do vị trí, mức độ tăng sắc tố khác nhau, hay độ nông, sâu của nốt ruồi mà nốt ruồi sẽ mang màu sắc khác nhau và đa số là màu đen.

Đa số nốt ruồi có hình tròn nhưng cũng có một số mang hình bầu dục. Nốt ruồi thường mọc riêng lẻ và mọc ở bất cứ vị trí nào trên da của chúng ta. Nhưng đôi khi trên da cũng có thể xuất hiện những cụm nốt ruồi, nghĩa là nhiều nốt ruồi xếp liền nhau.

Thời điểm mà nốt ruồi có khả năng xuất hiện nhiều trên da đó là ở lứa tuổi thanh thiếu niên. Bên cạnh đó, phụ nữ mang thai cũng có nguy cơ xuất hiện nốt ruồi nhiều hơn và những người thường xuyên tiếp xúc trực tiếp với ánh nắng mặt trời cũng dễ bị tăng số lượng nốt ruồi trên da.

Các loại nốt ruồi

Nốt ruồi thường được chia thành 3 loại:

• Nốt ruồi thông thường: Trong các loại nốt ruồi, đây là loại nốt ruồi thường gặp nhất, phần lớn có kích thước nhỏ, sậm màu và lành tính. Nốt ruồi thông thường sẽ có 1 viền cạnh rõ nét, đều đặn.
• Nốt ruồi bẩm sinh: Là nốt ruồi được phát hiện ngay từ lúc mới sinh, còn có tên gọi quen thuộc là vết bớt. Cứ 100 người thì có 1 người có nốt ruồi bẩm sinh. Loại nốt ruồi này có nguy cơ tiến triển thành u ác tính hơn những nốt ruồi xuất hiện sau sinh. Nếu đường kính nốt ruồi lớn hơn 8mm, nguy cơ ung thư càng tăng cao.
• Nốt ruồi loạn sản: Còn gọi là nốt ruồi không điển hình. Loại nốt ruồi này thường lớn hơn 5mm với đường viền mờ/ nhạt màu, hình dạng bất thường và màu sắc không đồng đều và thường có tính di truyền. Người càng có nhiều nốt ruồi loạn sản thì càng có nguy cơ gặp phải khối u ác tính, ung thư da.

Dấu hiệu nhận biết nốt ruồi

Nốt ruồi lành tính và ác tính có những đặc điểm khác biệt nhau; trong đó có một số dấu hiệu nhận biết có thể dễ dàng quan sát bằng mắt thường.

Nốt ruồi lành tính

Dấu hiệu quen thuộc nhất của nốt ruồi lành tính là đốm nhỏ màu nâu. Ngoài ra còn có những đặc điểm khác như:

• Màu sắc và kết cấu: Có thể có màu nâu, đen, xanh, đỏ hoặc hồng. màu sắc đồng nhất. Bề mặt nhẵn, phẳng hoặc hơi gồ lên.
• Hình dạng: Phần lớn có hình tròn hoặc hình bầu dục, các bờ viền rõ
• Kích thước: Thường có đường kính nhỏ hơn 6mm. Riêng nốt ruồi bẩm sinh có thể lớn hơn bình thường như che phủ 1 phần gương mặt, cơ thể hoặc tay chân

Nốt ruồi ác tính

Nốt ruồi có thể là dấu hiệu của ung thư da với những bất thường về hình dạng (các bờ viền giới hạn không rõ), màu sắc không đều, kích thước to ra nhanh hoặc độ nhô cao nhanh gây loét . một số vị trí đặc biệt cũng có thể làm nốt ruồi hóa ung thư như: vùng phơi ra ánh sáng (mặt, cổ, ngực…) hoặc những vùng bị cọ sát nhiều như da đầu (do chải đầu), nếp quần áo…

Vị trí phổ biến của khối u ở nam giới nằm trên ngực và lưng (do ở trần); ở nữ giới là cổ (do mặt áo không cổ áo). Đặc biệt u Melanoma ác tính là một trong những loại ung thư thường thấy ở phụ nữ trẻ tuổi.

Một số lưu ý dưới đây sẽ giúp bạn nắm bắt được dấu hiệu cảnh báo của nốt ruồi ác tính. Nếu nhận thấy mình đang gặp phải một hoặc một vài triệu chứng thì bạn nên đi kiểm tra da liễu càng sớm càng tốt.

• Thời điểm xuất hiện: Nốt ruồi xuất hiện lần đầu sau 25 tuổi
• Hình dạng không đối xứng, 2 nửa của nốt ruồi không giống nhau/ không khớp với nhau
• Có đường viền không đều; đường viền có khía hoặc hình răng cưa như vỏ sò
• Màu sắc của nốt ruồi thay đổi hoặc có nhiều màu hoặc màu không đều nhau
• Đường kính mụn ruồi lớn, khoảng từ 6mm trở lên
• Nhận thấy có sự thay đổi về kích thước, màu nốt ruồi, hình dáng, độ nhô cao
• Nốt ruồi có thêm những triệu chứng như ngứa, đau rát, chảy máu, chảy dịch, bong tróc, đóng vảy hoặc đột nhiên mềm đi
• Nốt ruồi có lông bị rụng hết lông

Ngoài ra cần phân biệt nốt ruồi không phải là các đốm nâu xung quanh mắt, má hay mũi (thường được gọi là nốt ruồi thịt). Những đốm nâu này thực chất là nấm da liễu – một loại dày sừng tiết bã chứ không bắt nguồn từ các cụm tế bào hình thành sắc tố như nốt ruồi. “Nốt ruồi thịt” không có nguy cơ tiến triển thành ung thư da và có thể điều trị nếu bạn cảm thấy bị ảnh hưởng về mặt thẩm mỹ.

Nốt ruồi cũng dễ bị nhầm lẫn với tàn nhang. Tàn nhang cũng là những đốm nhỏ màu nâu thường xuất hiện trên mặt, cổ, ngực và cánh tay nhưng không đe dọa tới sức khỏe. Tàn nhang thường dễ bắt gặp vào mùa hè nắng nóng ở những người có da trắng.

Có nên tẩy nốt ruồi trên da không?

Các nốt ruồi trên da bình thường (lành tính) không cần tẩy. Nếu bạn chọn loại bỏ nó, bạn sẽ có thể để lại sẹo.

Nếu bác sĩ da liễu của bạn xác định rằng nốt ruồi là một mối quan tâm, họ sẽ thực hiện sinh thiết da, trong đó một mẫu nhỏ của nốt ruồi được lấy để kiểm tra dưới kính hiển vi. Chẩn đoán thường có thể được thực hiện trong vòng chưa đầy một tuần. Nếu nốt ruồi được phát hiện là ung thư, nó cần được loại bỏ hoàn toàn.

Nếu bạn lo lắng rằng nốt ruồi đang thay đổi hoặc nếu bạn thấy những dấu hiệu đáng lo ngại, vui lòng liên hệ với bác sĩ da liễu của bạn để được kiểm tra nốt ruồi.

Đừng cố gắng tự tẩy nốt ruồi, ngay cả khi bạn đang sử dụng một số loại sản phẩm không kê đơn gây bỏng, đóng băng hoặc sử dụng tia la-de để loại bỏ các vùng da phát triển như mụn thịt, nốt ruồi và tàn nhang.

Bạn không chỉ có thể bị nhiễm trùng mà còn có thể vô tình loại bỏ khối u ác tính (ung thư da). Ung thư da có thể lây lan sang các cơ quan khác nếu không được phát hiện sớm và một cách để phát hiện là xác định nốt ruồi bất thường.

Tuy nhiên, một số nốt ruồi lại có thể mọc ở những vị trí gây ảnh hưởng khá nhiều đến thẩm mỹ, khiến bạn tự tin khi giao tiếp. Chính vì lý do này, rất nhiều người có mong muốn tẩy nốt ruồi. 

Lưu ý trước khi tẩy nốt ruồi

Hầu hết nốt ruồi đều lành tính nhưng cũng có những nốt ruồi ác tính, bất thường và những nốt ruồi bất thường này có thể là lời cảnh báo cho tình trạng bệnh ung thư hắc tố. Vì thế, bạn cần quan sát, nếu thấy những bất thường như sau, cần phải thăm khám để xác định nguyên nhân sau đó mới đưa ra quyết định có thể tẩy nốt ruồi được hay không: 

• Nốt ruồi không đối xứng: Một nửa nốt ruồi không khớp với nửa còn lại.
• Hình dạng của nốt ruồi có sự bất thường, chẳng hạn như đường viền hay cạnh của nốt ruồi bị mờ, không đều hay bị rách.
• Màu sắc của nốt ruồi có sự bất thường.
• Nốt ruồi có thể tăng kích thước bất thường.

Các phương pháp tẩy nốt ruồi phổ biến

• Tẩy nốt ruồi bằng tia laser: Những tia laser được chiếu vào vị trí da có xuất hiện nốt ruồi có tác dụng phá hủy mô nốt ruồi, từ đó loại bỏ tế bào sắc tố ở lớp biểu bì. Bên cạnh đó, còn điều trị được cả những sắc tố nằm sâu dưới da.
• Tẩy nốt ruồi bằng phương pháp đốt điện: Dòng điện sẽ xóa nốt ruồi bằng cách phá hủy mô nốt ruồi, nhưng nhược điểm của nó là có thể gây tổn thương cho những mô xung quanh. 
• Tẩy nốt ruồi bằng cách sử dụng hóa chất: Với một số nốt ruồi lành tính, nhỏ, nông thì có thể sử dụng hóa chất để chấm lên nốt ruồi. Tuy nhiên, nếu không làm đúng cách, bạn có thể gặp phải tình trạng hóa chất ăn mòn da, hoặc gây bỏng da, hay để lại biến chứng sẹo lồi, lõm trên da, gây mất thẩm mỹ. 
• Tẩy nốt ruồi bằng phương pháp tiểu phẫu: Những trường hợp nốt ruồi to và nổi lên da, ăn sâu dưới da hoặc quá đậm màu thì rất có thể cần áp dụng phương pháp này. Trước khi tiến hành tiểu phẫu để xóa nốt ruồi, các bác sĩ sẽ thăm khám để biết xem đó có phải là nốt ruồi ác tính không.

Số lượng nốt ruồi được quyết định theo gen di truyền – với sự phát triển tự nhiên này nên không có cách giúp bạn ngăn ngừa nốt ruồi được. Tuy nhiên bạn vẫn có thể hạn chế một phần sậm màu của nốt ruồi cũng như việc xuất hiện mụn ruồi mới bằng việc bảo vệ da khỏi ánh nắng mặt trời – nhất là trong giai đoạn niên thiếu.