Nitric oxide (NO) từ lâu là một hoạt chất hóa học và trong tự nhiên từ những thực phẩm thân thuộc có rất nhiều tác dụng đối với sức khỏe nhưng ít được mọi người biết đến. Nếu không cung cấp đủ nitric oxide sẽ ảnh hưởng nhiều tới sức khỏe. Vậy Nitric oxide là gì, có ở đâu?

Nitric oxide là gì?

Nitric oxide (NO) là một phân tử quan trọng với nhiều vai trò trong cơ thể, từ điều hòa huyết áp, chức năng miễn dịch đến truyền tín hiệu thần kinh và chức năng sinh sản. Nitric oxide được tồn tại ở dạng khí gas trong điều kiện tự nhiên. Tuy nhiên trong cơ thể người bao gồm cả động vật thì NO được tổng hợp từ axit amin L-arginine thông qua enzyme nitric oxide synthase (NOS).

Có ba loại NOS chính:

• eNOS (endothelial NOS): Được tìm thấy trong các tế bào nội mô, liên quan đến giãn mạch và điều hòa huyết áp.
• nNOS (neuronal NOS): Có mặt trong hệ thần kinh, tham gia vào truyền tín hiệu thần kinh.
• iNOS (inducible NOS): Được sản xuất bởi các tế bào miễn dịch trong phản ứng viêm, giúp tiêu diệt mầm bệnh.

Sự hiểu biết về Nitric oxide đã dẫn đến nhiều ứng dụng y tế quan trọng và mở ra cơ hội điều trị cho nhiều bệnh lý khác nhau. Bạn có thể bổ sung thực phẩm tăng NO trong thực đơn hàng ngày để có một cơ thể khỏe mạnh hơn.

Nitric oxide có tác dụng gì đối với sức khỏe?

Nitric oxide (NO) có nhiều tác dụng quan trọng đối với sức khỏe, ảnh hưởng đến nhiều hệ thống trong cơ thể khác nhau.

Hệ tuần hoàn

• Giãn mạch máu: NO giúp giãn nở các mạch máu, giảm sức cản mạch máu và hạ huyết áp. Điều này cải thiện lưu lượng máu và oxy đến các cơ quan và mô.
• Ngăn ngừa hình thành cục máu đông: NO ức chế sự kết dính của tiểu cầu, ngăn ngừa hình thành cục máu đông, giảm nguy cơ nhồi máu cơ tim và đột quỵ.

Hệ miễn dịch

• Kháng khuẩn và kháng virus: NO được sản xuất bởi các tế bào miễn dịch giúp tiêu diệt vi khuẩn và virus, bảo vệ cơ thể khỏi nhiễm trùng.
• Điều hòa phản ứng viêm: NO giúp điều hòa phản ứng viêm, ngăn ngừa tình trạng viêm quá mức có thể gây hại cho cơ thể.

Hệ thần kinh

• Chất dẫn truyền thần kinh: NO hoạt động như một chất dẫn truyền thần kinh, tham gia vào việc truyền tín hiệu giữa các tế bào thần kinh, ảnh hưởng đến quá trình học tập và trí nhớ.
• Điều chỉnh lưu lượng máu não: NO giúp điều chỉnh lưu lượng máu đến não, đảm bảo cung cấp đủ oxy và dưỡng chất cho các hoạt động thần kinh.

Chức năng sinh sản

• Cương dương: NO giúp giãn cơ trơn trong dương vật, tăng lưu lượng máu và gây ra sự cương cứng. Điều này là cơ chế hoạt động của nhiều thuốc điều trị rối loạn cương dương như sildenafil (Viagra).

Điều trị và ứng dụng y tế

• Bệnh tim mạch: NO được sử dụng để điều trị các bệnh tim mạch, giúp cải thiện lưu lượng máu và giảm huyết áp.
• Rối loạn hô hấp: NO được sử dụng trong y học để điều trị các bệnh về phổi và cải thiện hô hấp, đặc biệt trong các trường hợp suy hô hấp cấp.
• Phẫu thuật: NO được sử dụng trong các thủ thuật y tế để cải thiện lưu lượng máu đến các mô bị tổn thương.

Lợi ích chống oxy hóa

• Bảo vệ tế bào: NO có tính chất chống oxy hóa, giúp bảo vệ tế bào khỏi tác hại của các gốc tự do, ngăn ngừa lão hóa và các bệnh mãn tính liên quan đến stress oxy hóa.

Hệ tiêu hóa

• Điều hòa hoạt động ruột: NO có thể ảnh hưởng đến chức năng tiêu hóa, giúp điều hòa hoạt động của ruột và giảm nguy cơ về các bệnh tiêu hóa.

Cách bổ sung Nitric oxide cho cơ thể

Bổ sung Nitric oxide (NO) cho cơ thể có thể thực hiện thông qua chế độ ăn uống, lối sống và các biện pháp y tế. Dưới đây là các cách bổ sung, tăng cường Nitric oxide cho cơ thể:

Bổ sung Nitric oxide từ thực phẩm

Một chế độ ăn uống giàu các chất dinh dưỡng cần thiết cho việc sản xuất NO có thể giúp tăng cường mức độ NO trong cơ thể.

• Thực phẩm giàu nitrat: Rau xanh lá như cải bó xôi, rau diếp, cần tây, và củ dền là nguồn cung cấp nitrat tự nhiên, chất này được chuyển đổi thành NO trong cơ thể.
• Thực phẩm giàu L-arginine: Các loại thịt, cá, các sản phẩm từ sữa, đậu hũ, hạt điều, hạnh nhân, đậu nành và hạt bí ngô chứa nhiều L-arginine, một axit amin quan trọng trong quá trình sản xuất NO.
• Thực phẩm giàu L-citrulline: Dưa hấu, dưa lưới, dưa vàng, và dưa hấu vàng chứa nhiều L-citrulline, một axit amin được chuyển đổi thành L-arginine trong cơ thể, từ đó tăng cường sản xuất NO.

Thực phẩm bổ sung

• L-arginine và L-citrulline: Các thực phẩm chức năng chứa L-arginine và L-citrulline có thể giúp tăng cường mức độ NO trong cơ thể. Những chất bổ sung này có sẵn dưới dạng viên nén, bột hoặc viên nang.
• Chất bổ sung nitrat: Một số sản phẩm bổ sung dinh dưỡng chứa nitrat từ các nguồn tự nhiên như củ dền có thể giúp tăng cường NO.

Các hoạt động thể chất

• Tập aerobic: Các bài tập aerobic như chạy bộ, đạp xe, bơi lội giúp tăng cường sản xuất NO bằng cách kích thích sự giãn nở mạch máu và cải thiện lưu thông máu.
• Tập tạ: Các bài tập kháng lực như nâng tạ cũng có thể kích thích sản xuất NO, giúp cải thiện chức năng mạch máu.

Thực hiện lối sống lành mạnh

• Giảm stress: Stress có thể làm giảm mức độ NO trong cơ thể. Thực hành các kỹ thuật thư giãn như yoga, thiền, và hít thở sâu có thể giúp duy trì mức độ NO.
• Ngủ đủ giấc: Giấc ngủ đủ và chất lượng tốt rất quan trọng để duy trì mức độ NO. Thiếu ngủ có thể làm giảm sản xuất NO và ảnh hưởng xấu đến sức khỏe tim mạch.

Sử dụng các sản phẩm y tế

• Thuốc điều trị rối loạn cương dương: Các thuốc như sildenafil (Viagra) giúp tăng cường tác dụng của NO, hỗ trợ giãn cơ trơn và cải thiện lưu lượng máu.
• Liệu pháp NO trong y tế: Trong một số trường hợp, liệu pháp NO (dưới dạng khí) có thể được sử dụng trong bệnh viện để điều trị các tình trạng y tế nghiêm trọng, như suy hô hấp ở trẻ sơ sinh.

Các yếu tố làm suy giảm Nitric oxide

• Hạn chế tiêu thụ muối: Mức độ muối cao trong chế độ ăn có thể ảnh hưởng đến sản xuất NO và gây ra huyết áp cao.
• Tránh thuốc lá: Hút thuốc lá làm giảm mức độ NO trong cơ thể và gây hại cho sức khỏe tim mạch.
• Giảm tiêu thụ thực phẩm chế biến sẵn: Thực phẩm chế biến sẵn thường chứa các chất phụ gia và bảo quản có thể ảnh hưởng đến mức độ NO.

Nhưng lưu ý về Nitric oxide

Mặc dù Nitric oxide có nhiều lợi ích, nhưng việc cân bằng mức độ NO trong cơ thể là rất quan trọng. Quá nhiều hoặc quá ít NO đều có thể gây ra các vấn đề sức khỏe:

• Quá nhiều NO: Có thể dẫn đến huyết áp thấp, tổn thương mô do viêm quá mức.
• Quá ít NO: Có thể dẫn đến huyết áp cao, rối loạn cương dương, giảm chức năng miễn dịch và các vấn đề về tuần hoàn.

Bổ sung Nitric oxide cần được thực hiện cẩn thận, tuân theo hướng dẫn về liều lượng và nguồn gốc bổ sung. Ưu tiên bổ sung NO cho cơ thể từ những thực phẩm tự nhiên.

Luôn tham khảo ý kiến bác sĩ nếu bạn có tình trạng sức khỏe đặc biệt hoặc đang dùng thuốc. Kết hợp bổ sung NO với lối sống lành mạnh và chế độ ăn uống cân bằng để đạt hiệu quả tốt nhất và đảm bảo an toàn cho sức khỏe.