Những lưu ý khi bổ sung Vitamin A cho trẻ

Vitamin A là một dưỡng chất cần thiết tham gia vào nhiều quá trình chuyển hóa trong cơ thể, là yếu tố quan trọng giúp trẻ phát triển và bảo vệ cơ thể trẻ. Việc bổ sung thừa, thiếu dưỡng chất này gây ảnh hưởng lớn tới sức khỏe của trẻ. Vậy bố mẹ cần lưu ý gì khi bổ sung Vitamin A cho trẻ?

Vitamin A có vai trò gì tới sự phát triển của trẻ?

Vitamin A là một vi chất dinh dưỡng tan trong dầu cần thiết cho sự phát triển thể chất và góp phần tăng cường hệ miễn dịch bảo vệ cơ thể chống lại các bệnh nhiễm trùng. Có 4 vai trò chính:

• Tăng trưởng: Giúp trẻ lớn lên và phát triển bình thường.
• Thị giác: Vitamin A có vai trò trong quá trình nhìn thấy của mắt.
• Bảo vệ biểu mô: Vitamin A bảo vệ sự toàn vẹn của các biểu mô, giác mạc mắt, biểu mô da, niêm mạc khí quản, ruột non và các tuyến bài tiết.
• Miễn dịch: Vitamin A tǎng cường khả nǎng miễn dịch của cơ thể (Vitamin A có khả nǎng làm tăng sức đề kháng với các bệnh nhiễm khuẩn, uốn ván, lao, sởi, phòng ngừa ung thư…).

Thiếu Vitamin A ảnh hưởng gì đến trẻ?

Ảnh hưởng quá trình phát triển của trẻ

Thiếu hụt vitamin A gây ảnh hưởng rất lớn đến việc tăng trưởng chiều cao, tăng cường thị lực và khả năng miễn dịch của trẻ.

Thiếu hụt vitamin A khiến trẻ thường xuyên mệt mỏi, khô da, chậm phát triển, rụng tóc nhiều. Sức đề kháng cơ thể yếu nên trẻ dễ mắc bệnh về tiêu hóa, hô hấp hơn và biến chứng cũng nặng hơn.

Bệnh nguy hiểm về mắt

Thiếu vitamin A có thể dẫn đến nguy cơ mắc các bệnh lý về mắt như quáng gà, khô mắt,… Nếu tình trạng khô mắt không được điều trị sớm thì có thể gây viêm kết giác mạc, viêm kết mạc, biến chứng sẹo giác mạc và có thể gây mờ mắt, mù mắt.

Các bệnh về da

Vitamin A đảm bảo độ ẩm cho da và sức đề kháng giúp chống lại sự xâm nhập của vi khuẩn gây hại trên da. Dưỡng chất này còn giúp sự lưu thông máu, nuôi dưỡng giúp các tế bào da khỏe mạnh, hồng hào. Các nhiễm trùng và tế bào chết trên da cũng được loại bỏ nhờ vitamin A.

Vì thế, thiếu hụt vitamin A khiến bạn dễ mắc các bệnh về da như: khô da, ngứa da, tuyến nhờn hoạt động kém, da sần sùi tróc vảy.

Bệnh về gan

Thiếu hụt vitamin A có thể gây ứ mật mạn tính, xơ gan, ảnh hưởng đến sức khỏe và chức năng gan. Lúc này cơ thể sẽ có triệu chứng nhiễm độc, nóng trong người,… 

Bất cứ đối tượng nào không bổ sung đủ lượng vitamin A cần thiết đều có nguy cơ mắc bệnh, tuy nhiên trẻ em là đối tượng dễ bị tổn thương hơn cả.

Nhu cầu về Vitamin A của trẻ

Lượng vitamin A mà bé cần được tính cho mỗi 6 tháng và liều lượng cụ thể như sau:

• Trẻ dưới 6 tháng tuổi không được bú mẹ: 50.000 IU (đơn vị quốc tế) mỗi 6 tháng.
• Trẻ từ 6 – 12 tháng: 100.000 IU (đơn vị quốc tế) mỗi 6 tháng (viên nang màu xanh).
• Trẻ từ 12 – 36 tháng: 200.000 IU (đơn vị quốc tế) mỗi 6 tháng (viên nang màu đỏ).
• Trẻ 37 – 60 tháng tuổi có nguy cơ thiếu vitamin A: 200.000 IU (đơn vị quốc tế) mỗi 6 tháng.

Ngoài ra, để phòng thiếu vitamin A cho trẻ sơ sinh, các bà mẹ mới sinh trong vòng 1 tháng sẽ được uống 1 liều 200.000 IU vitamin A.

Bổ sung bao nhiêu vitamin A cho trẻ là dư?

Theo Hội đồng Thực phẩm và dinh dưỡng của Viện Y học Hoa Kỳ: Trẻ em tuổi từ 1-3 không nên hấp thu nhiều hơn 2.000 IU (600 mcg RAE) mỗi ngày. Trẻ em trong độ tuổi từ 4-8 không nên hấp thu nhiều hơn 3.000 IU (900 mcg RAE).

Do đó, bạn không nên cho con uống vitamin A bổ sung nhiều hơn hàm lượng khuyến cáo mà bé cần.

Việc tích trữ quá nhiều dạng hoạt động của vitamin A trong cơ thể có thể gây buồn nôn, ói mửa, nhức đầu, chóng mặt, nhìn mờ và thiếu sự phối hợp vận động. Ảnh hưởng lâu dài bao gồm loãng xương, bệnh về gan và các rối loạn của hệ thần kinh trung ương.

Vitamin A là một trong những vi chất vô cùng quan trọng nhưng lại thường bị thiếu hụt ở trẻ em sinh sống tại các nước đang phát triển. Vì vậy, cha mẹ nên chú ý độ dinh dưỡng hợp lý cho trẻ không để trẻ hấp thu quá nhiều hay quá ít nhằm tránh những tác hại nghiêm trọng.

Phòng ngừa thiếu vitamin A cho trẻ

Bổ sung vitamin A liều cao mỗi 6 tháng

Việc bổ sung vitamin A liều cao trong ngày vi chất dinh dưỡng không chỉ giúp phòng ngừa thiếu vitamin A gây ra các bệnh về mắt ở trẻ mà còn giảm nguy cơ mắc bệnh và tử vong ở trẻ nhỏ cũng như cải thiện nhanh chóng tình trạng vitamin A của bà mẹ sau sinh. Và hơn hết là đẩy mạnh hơn hoạt động phòng chống thiếu máu dinh dưỡng trong cộng đồng.

Tăng cường Vitamin A từ thực phẩm

Bảo đảm ăn uống hợp lý, cân đối các chất dinh dưỡng và đủ Vitamin A trong bữa ăn hàng ngày. Đây là giải pháp cơ bản và lâu dài để giải quyết vấn đề thiếu Vitamin A.

• Trong thời kỳ mang thai và cho con bú, mẹ cần ăn đủ chất, chú ý thức ăn giàu Vitamin A, tiền vitamin A (beta-carotene), đủ và cân đối về chất béo (dầu mỡ).
• Thực hiện nuôi con bằng sữa mẹ vì sữa mẹ là nguồn cung cấp vitamin A tốt nhất đối với trẻ nhỏ. Đặc biệt, mẹ cố gắng cho trẻ bú sớm trong vòng một giờ đầu sau sinh để tận dụng nguồn sữa non quý giá, vì trong sữa non có nhiều vitamin A và các kháng thể giúp trẻ phòng chống các tác nhân gây bệnh. Đồng thời, thực hiện cho trẻ bú mẹ hoàn toàn trong 6 tháng đầu. Khi tròn 6 tháng trẻ cần được ăn bổ sung hợp lý và tiếp tục duy trì bú sữa mẹ đến 24 tháng tuổi hoặc lâu hơn.
• Đối với trẻ ăn dặm, cần lựa chọn một cách hợp lý những thực phẩm giàu Vitamin A, tiền vitamin A (beta-carotene) vào bữa ăn của trẻ như lòng đỏ trứng, sữa, dầu gan cá, cá trích, đu đủ, xoài chín, cà rốt, khoai lang, các loại rau xanh đậm màu…
• Vitamin A là loại vitamin tan trong chất béo nên bữa ăn cần có đủ dầu mỡ để tăng hấp thu và chuyển hóa vitamin A.

Ngoài ra việc giữ gìn vệ sinh, tẩy giun định kỳ để phòng tránh bệnh liên quan ký sinh trùng và tiêm chủng đầy đủ để phòng bệnh cho trẻ, nhất là bệnh sởi, tiêu chảy, viêm hô hấp.

Lưu ý khi bổ sung vitamin A cho trẻ

• Không tự ý cho trẻ uống bổ sung vitamin A liều cao (loại có hàm lượng từ 100.000 – 200.000 đơn vị quốc tế) vì có thể dẫn đến nguy cơ ngộ độc vitamin A do quá liều.
• Sau khi uống vitamin A, một số trẻ có thể bị nôn, ói hoặc đi ngoài phân lỏng. Đây là phản ứng tự nhiên của cơ thể nên mẹ không cần quá lo lắng, trẻ sẽ tự điều chỉnh và hết các dấu hiệu trên sau khi uống vài ngày.
• Những tác dụng phụ của vitamin A không nhiều và rất ít trẻ gặp phải nên mẹ không nên quá lo lắng mà không cho con uống Vitamin A.
• Không nên lạm dụng vitamin A. việc tự ý bổ sung Vitamin A quá mức cần thiết sẽ gây nhiều hệ lụy, ngộ độc, ảnh hưởng gan, thậm chí tử vong. Sử dụng vitamin A liên tục kéo dài gây hại cho gan, thậm chí có nguy cơ dẫn đến xơ gan. Chúng ta có nguy cơ tổn thương gan khi uống 15.000 – 40.000 đơn vị/ngày trong một năm, nếu sử dụng liều cao hơn, chỉ mất vài tháng sẽ ngộ độc.
• Vitamin A có trong sữa mẹ, đặc biệt sữa non. Do đó trong vòng 6 tháng đầu đời, trẻ bú mẹ hoàn toàn không cần bổ sung vitamin này.

Dù vitamin A có vai trò rất quan trọng đối với cơ thể, song chúng ta không được tự ý sử dụng vitamin A một cách tùy ý. Các mẹ nên lưu ý khi bổ sung vitamin A cho con trẻ, nếu nghi ngờ trẻ thiếu hụt vitamin A, phụ huynh cần đưa đi khám bác sĩ chuyên khoa để xác định liều bổ sung phù hợp.