Khô âm đạo là vấn đề thường gặp ở nữ giới vào một thời điểm nào đó trong cuộc đời, gây ảnh hưởng đến chất lượng sống và đời sống tình dục vợ chồng. Ngoài sự thay đổi nội tiết tố còn có rất nhiều nguyên nhân khác có thể gây ra chứng bệnh này.

Tìm hiểu về dịch âm đạo

Dịch âm đạo là gì?

Dịch âm đạo (còn gọi là khí hư) là một chất lỏng trong suốt, có màu trắng hoặc trắng đục tiết ra từ âm đạo. Chất lỏng này được tạo ra bởi các tuyến nằm bên trong âm đạo, cổ tử cung và nội mạc tử cung.

Lượng dịch tiết âm đạo khác nhau ở mỗi người. Tính chất, màu sắc và mùi của dịch âm đạo có thể thay đổi vào những thời điểm trong kỳ kinh nguyệt. Thông thường, âm đạo ra dịch nhiều hơn trong khoảng thời gian rụng trứng, sắp hành kinh hoặc khi quan hệ tình dục.

Màu trong suốt

Dịch âm đạo bình thường sẽ có màu trong suốt giống như lòng trắng trứng, thường tiết nhiều hơn trước khi rụng trứng hoặc khi quan hệ tình dục.

Màu trắng đục

Chị em có thể thấy âm đạo ra dịch màu trắng đục mịn trước kỳ kinh. Bác sĩ Kiều Lệ Biên cho biết, dịch âm đạo có màu trắng đục mịn vào đầu hoặc cuối kỳ kinh nguyệt đều bình thường. Tuy nhiên, nếu thấy dịch tiết đặc hơn, vón cục như váng sữa, đi kèm mùi nồng khó chịu cùng triệu chứng ngứa và đau rát vùng kín, đó có thể là dấu hiệu của viêm âm đạo do nấm Candida. Lúc này, chị em cần thăm khám sớm để được bác sĩ kiểm tra và hướng dẫn điều trị.

Màu nâu hoặc hồng nhạt

Dịch âm đạo có màu hồng nhạt hoặc nâu đậm sau vài ngày có kinh nguyệt mà không đi kèm triệu chứng gì khác là dấu hiệu bình thường. Đó có thể do máu kinh còn sót lại lẫn trong dịch tiết âm đạo. Nếu đốm máu xuất hiện ở thời điểm khác, nhất là sau khi quan hệ tình dục nên đi khám phụ khoa để kiểm tra tình trạng viêm nhiễm hoặc các bất thường khác ở đường sinh dục đi kèm.

Màu vàng hoặc xanh loãng

Nếu nhận thấy âm đạo ra dịch màu vàng đậm hoặc xanh loãng, có bọt, có mùi tanh thì chị em cần lưu ý, đó có thể là dấu hiệu của tình trạng nhiễm trùng âm đạo hoặc mắc bệnh nhiễm trùng lây qua đường tình dục (STIs). Chị em cần đến ngay cơ sở y tế để được thăm khám và kiểm tra khi phát hiện các dấu hiệu như dịch âm đạo nhiều bất thường, hoặc có mùi hôi khó chịu xuất hiện sau giao hợp hoặc ngay cả không giao hợp.

Màu xám

Âm đạo tiết dịch màu xám là một tín hiệu không tốt. Khí hư màu trắng, xám, rất hôi và nhất là sau quan hệ tình dục có thể là dấu hiệu của nhiễm khuẩn âm đạo. Vì thế, khi thấy dịch tiết âm đạo có màu xám, hôi chị em hãy đến ngay cơ sở y tế để được bác sĩ khám và kê đơn thuốc điều trị.

Vai trò của dịch âm đạo

Dịch âm đạo còn được gọi là khí hư, là chất nhầy màu trắng được tạo ra bởi các tuyến nằm bên trong âm đạo và cổ tử cung. Chất dịch này đảm nhận nhiều vai trò quan trọng trong hệ thống sinh dục người phụ nữ, được ví như “chiếc chổi” quét sạch các tế bào chết và vi khuẩn ra bên ngoài, giữ âm đạo luôn sạch sẽ và ngăn ngừa nhiễm trùng.

Dịch tiết âm đạo còn giữ vai trò như một chất bôi trơn, giữ ẩm và làm ổn định độ pH của ống sinh dục, giúp bảo vệ âm đạo tránh khỏi sự phát triển của các tác nhân gây bệnh. Ngoài ra, dịch âm đạo còn tạo điều kiện thuận lợi để tinh trùng dễ dàng di chuyển vào buồng tử cung, thuận lợi cho quá trình thụ thai.

Khô âm đạo là gì?

Khô âm đạo hay khô vùng kín là tình trạng âm đạo bị mất đi độ ẩm thông thường do các mô trong âm đạo bị khô, mỏng và giảm tiết dịch khiến người phụ nữ cảm thấy khó chịu và đau rát, đặc biệt là khó khăn trong hoạt động sinh hoạt tình dục.

Khô âm đạo xảy ra ở mọi lứa tuổi, phổ biến nhất ở phụ nữ sau sinh hoặc trong thời kỳ mãn kinh khi nồng độ Estrogen giảm.

Thống kê cho thấy, khoảng 17% phụ nữ thuộc nhóm AFAB từ 18-50 tuổi cho biết họ gặp phải tình trạng âm đạo khô khi quan hệ tình dục, ngay cả trước khi thời kỳ mãn kinh diễn ra. Hơn 1/2 trường hợp bị khô âm đạo sau khi mãn kinh.

Nguyên nhân gây khô âm đạo

Đa phần các trường hợp khô âm đạo xảy ra do nồng độ Estrogen suy giảm, điều này xảy ra tự nhiên khi phụ nữ lớn tuổi dần, khi tuổi phụ nữ bước vào thời kỳ mãn kinh. Thời kỳ mãn kinh được tính khi chu kỳ kinh nguyệt đã kết thúc và phụ nữ không còn khả năng mang thai. Khi nồng độ Estrogen suy giảm, da và các mô của âm hộ và âm đạo trở nên mỏng hơn, kém đàn hồi hơn, điều này khiến âm đạo có thể bị khô.

Các nguyên nhân khác bao gồm:

• Có thai hoặc cho con bú
• Hút thuốc lá: Ảnh hưởng đến lưu lượng máu đến các mô của cơ thể, bao gồm cả âm đạo
• Căng thẳng quá mức
• Uống rượu: Rượu làm mất nước trong cơ thể và điều này ảnh hưởng đến âm đạo
• Dị ứng: Các sản phẩm có mùi thơm có thể gây kích ứng và gây khô âm đạo.
• Dung dịch vệ sinh: Nước hoa và các thành phần khác trong dung dịch thụt rửa có thể làm khô các mô âm đạo.
• Dùng thuốc kháng histamin
• Thuốc tránh thai: Làm giảm nồng độ estrogen có thể gây âm đạo khô.
• Thuốc chống trầm cảm
• Thuốc hen suyễn
• Rối loạn hệ thống miễn dịch
• Một số phương pháp điều trị ung thư
• Phẫu thuật cắt bỏ buồng trứng

Các dấu hiệu của khô âm đạo

Các triệu chứng đặc trưng khi âm đạo bị khô:

• Âm đạo có triệu chứng ngứa ngáy và viêm nhiễm: khô âm đạo sẽ tạo điều kiện để các vi khuẩn xâm nhập vào vùng kín dễ dàng hơn gây ngứa ngáy khó chịu, thậm chí là tiết dịch xanh, dịch vàng và phát ra mùi hôi.
• Nóng rát vùng âm đạo, đau mỗi lần giao hợp: mất cân bằng độ pH do tình trạng khô âm đạo sẽ làm thiếu đi độ ẩm cần thiết. Đây là nguyên nhân khiến chị em thường có cảm giác nóng và đau rát, thậm chí là chảy máu khi quan hệ.

Ảnh hưởng khi âm đạo bị khô

Âm đạo khô có thể gây ra cảm giác khó chịu ở vùng âm đạo và vùng chậu. Các triệu chứng khác của khô âm đạo như:

• Cảm giác nóng rực, đau âm đạo
• Mất hứng thú với tình dục
• Đau khi quan hệ tình dục
• Chảy máu nhẹ sau khi giao hợp
• Nhiễm trùng đường tiết niệu không hết hoặc tái phát
• Ngứa hoặc châm chích âm đạo

Ngoài ra, âm đạo khô còn ảnh hưởng đến tâm lý, khiến người phụ nữ xấu hổ, mặc cảm, tự ti.

Các điều trị khi bị khô âm đạo

Khi nhận thấy dịch tiết âm đạo bất thường đi kèm các triệu chứng như sốt, mệt mỏi, đau vùng bụng dưới, ngứa, đau rát vùng kín, đi tiểu nhiều lần… chị em cần đến ngay cơ sở y tế càng sớm càng tốt để được bác sĩ thăm khám, kiểm tra và hướng dẫn điều trị hiệu quả, tránh những biến chứng nguy hiểm đe dọa sức khỏe và khả năng sinh sản.

Có nhiều chất bôi trơn không kê đơn có thể được bôi vào vùng âm đạo để giảm khô và khó chịu. Các chất bôi trơn và kem dưỡng ẩm này cũng có thể thay đổi độ pH của âm đạo, làm giảm khả năng bị nhiễm trùng tiểu.

Phụ nữ nên chọn chất bôi trơn dành riêng cho âm đạo, không được chứa nước hoa, chiết xuất thảo mộc hoặc màu nhân tạo vì có thể gây kích ứng.

Trong một số trường hợp, bác sĩ có thể sẽ kê đơn thuốc như liệu pháp estrogen dưới dạng viên uống, kem hoặc vòng, có tác dụng giải phóng estrogen. Kem và vòng giải phóng estrogen trực tiếp đến các mô. Thuốc tránh thai có nhiều khả năng được sử dụng hơn khi có các triệu chứng mãn kinh khó chịu khác, chẳng hạn như bốc hỏa.

Một số biện pháp cải thiện âm đạo

Ngoài các biện pháp y khoa, để giảm bớt sự khó chịu do khô âm đạo gây ra, các chị em có thể thực hiện những tips như sau:

• Uống đủ nước
• Chế độ ăn nhiều rau xanh, hoa quả tươi giàu các vitamin A, C, E (đỗ, đậu, cải xanh, bí ngô, cà rốt, bưởi, kiwi, ổi, đậu nành, mầm đậu nành, sữa…), hạn chế ăn mặn.
• Tập luyện thể dục thể thao.
• Giữ tinh thần luôn vui vẻ, thoải mái.
• Tránh sử dụng các dung dịch vệ sinh có độ pH cao
• Gia tăng tần suất quan hệ tình dục: giao hợp với những màn dạo đầu “chất lượng” sẽ giúp chị em dễ hưng phấn và đạt khoái cảm, nhờ đó mà âm đạo sẽ tăng tiết dịch, khiến cho cuộc yêu trở nên trơn tru và dễ dàng hơn.
• Dùng thực phẩm bổ sung phytoestrogen: là hợp chất tương tự như estrogen có nguồn gốc từ thực vật, bao gồm đậu phụ, đậu nành và các loại hạt. Việc tiêu thụ những sản phẩm này sẽ giúp đẩy lùi tình trạng bốc hỏa và khô âm đạo trong thời kỳ tiền mãn kinh.
• Không sử dụng bao cao su có chứa nonoyxnol-9 hoặc N-9 vì đây là chất hóa học có thể gây khô âm đạo.
• Thăm khám ngay khi có các triệu chứng khô âm đạo để được bác sĩ hướng dẫn cách can thiệp kịp thời và hiệu quả.
• Tuân thủ đầy đủ hướng dẫn của bác sĩ, không tự ý sử dụng thuốc hoặc ngừng thuốc kê đơn.
• Tái khám đúng hẹn để được bác sĩ theo dõi tình trạng sức khỏe.

Khô âm đạo hiếm khi nghiêm trọng và có nhiều phương pháp điều trị cũng như có nhiều cách giúp ngăn ngừa nó. Tuy nhiên, nếu tình trạng khô âm đạo không thuyên giảm, hãy đến gặp bác sĩ để có phương pháp điều trị phù hợp.