Dạ dày nóng rát khó chịu là tình trạng thường gặp, do nhiều nguyên nhân gây ra. Cảm giác nóng rát có thể đi kèm với các triệu chứng khác hoặc không. Tình trạng này có thể là bình thường hoặc đang cảnh báo vấn đề sức khỏe nào đó.

Tình trạng nóng rát dạ dày

Nóng rát dạ dày là cơ vùng dạ dày có cảm giác bỏng rát do tiếp xúc với axit hoặc chất kiềm. Tình trạng nóng rát dạ dày thường đi kèm với các triệu chứng ợ nóng, ợ chua, đầy bụng, khó tiêu, đau dạ dày,… khiến người bệnh ăn không ngon, dẫn tới chán ăn.

Điều này không chỉ ảnh hưởng tới sức khỏe mà còn tác động tiêu cực tới tâm lý và đời sống sinh hoạt hàng ngày. Nếu không được khắc phục sớm, nóng rát dạ dày có thể gây ra các biến chứng nguy hiểm như loét dạ dày, viêm đại tràng hoặc ung thư dạ dày,…

Nguyên nhân gây ra tình trạng dạ dày nóng rát khó chịu

Ăn uống không khoa học

• Ăn đồ cay chứa nhiều ớt, hạt tiêu,… làm dạ dày đầy ứ, kèm theo triệu chứng ợ hơi, đau bụng và nóng rát. Nguyên nhân vì thực phẩm cay có chứa nhiều capsaicin – một chất có thể gây kích ứng niêm mạc dạ dày, gây nóng rát, khó tiêu.
• Ăn thực phẩm giàu chất xơ hòa tan, bữa ăn có ít chất xơ,… cũng khiến dạ dày bị nóng rát sau ăn;
• Nóng rát dạ dày nếu mắc chứng không dung nạp đường sữa, kém hấp thu fructose nhưng vẫn ăn các loại thực phẩm này. Ngoài ra, bệnh nhân còn có các triệu chứng đi kèm như táo bón, tiêu chảy, đau bụng,…
• Thói quen ăn đồ chua, ăn quá no, bỏ bữa, ăn không đúng bữa,… cũng gây nóng rát bao tử
• Uống rượu: Các hóa chất trong rượu kích thích dạ dày sản sinh nhiều axit, khiến cơ thể bị mất nước, ảnh hưởng tới chức năng đường tiêu hóa, gây nóng rát và đau dạ dày.
• Sử dụng đồ uống có ga: Axit citric trong đồ uống có ga làm tăng lượng axit trong dạ dày, gây nóng rát và loét dạ dày. Ngoài ra, đồ uống có ga cũng khiến không khí đi vào dạ dày nhiều hơn, gây đầy bụng, ợ hơi.

Do mắc các bệnh dạ dày

• Hội chứng ruột kích thích: Là tình trạng rối loạn đường ruột, gây khó chịu vùng bụng, đau rát dạ dày. Các triệu chứng khác của bệnh bao gồm ợ hơi, táo bón, tiêu chảy, có chất nhầy trong phân, đầy hơi, buồn nôn, bị chuột rút,…
• Viêm dạ dày: Là tình trạng tổn thương, viêm niêm mạc dạ dày. Triệu chứng đặc trưng của bệnh gồm cảm giác nóng rát dạ dày sau khi ăn hoặc khi nằm, buồn nôn, đầy hơi, khó tiêu, nấc cụt, đau bụng và mất cảm giác ngon miệng.
• Loét dạ dày: Là tình trạng xuất hiện các vết loét phát triển ở lớp lót bên trong dạ dày và phần trên của ruột non. Bệnh nhân có biểu hiện đau dạ dày, nóng rát ở dạ dày, đầy hơi, buồn nôn, ợ nóng, không dung nạp một số loại thực phẩm,…
• Trào ngược dạ dày – thực quản: Là bệnh lý phổ biến nhất gây nóng rát dạ dày. Trào ngược dạ dày khiến axit từ dạ dày trào lên thực quản, đi kèm với những triệu chứng khác như ợ chua, ợ nóng, khàn tiếng, ho,…
• Nhiễm H. PYLORI (HP): Helicobacter pylori (H.pylori) xâm nhập vào cơ thể và sống trong lớp chất nhầy trên bề mặt niêm mạc dạ dày. HP được biết đến là nguyên nhân chính gây ra viêm loét dạ dày và làm tăng nguy cơ ung thư dạ dày. Hơn 80% trường hợp nhiễm HP không có triệu chứng. Số còn lại có cảm giác khó chịu trong bụng và một số triệu chứng như: đau bụng, buồn nôn, ăn mất ngon, đầy hơi, ợ hơi thường xuyên, giảm cân

Ảnh hưởng của việc sử dụng thuốc

Một số loại thuốc, đặc biệt là thuốc chống viêm không chứa steroid (NSAIDS) như Aspirin, Celecoxib, Ibuprofen, Naproxen, Ketoprofen,… có thể gây ra các vấn đề về đường tiêu hóa, dẫn đến tình trạng dạ dày bị nóng. Vì vậy, khi phải sử dụng bất kỳ loại thuốc nào kể trên, người bệnh cần tuân thủ chặt chẽ chỉ định của bác sĩ về liều lượng, thời gian dùng thuốc.

Nếu bị nóng rát, đau dạ dày khi dùng các thuốc kể trên, người bệnh cần báo cho bác sĩ.

Căng thẳng tâm lý

Những người bị căng thẳng trong thời gian dài thường gặp tình trạng trì trệ quá trình tiêu hóa, khiến axit trong dạ dày cao, làm tăng nguy cơ trào ngược dạ dày thực quản với các triệu chứng như ợ hơi, ợ nóng, nóng rát dạ dày, khàn giọng,… Khi hết căng thẳng, các triệu chứng này sẽ thuyên giảm.

Hút thuốc

Hút thuốc lá ảnh hưởng đến toàn bộ cơ thể của bạn, đặc biệt là hệ hô hấp. Thuốc lá có thể làm bỏng dạ dày, làm hư lớp niêm mạc bảo vệ dạ dày, giảm bài tiết chấy nhầy bảo vệ, dẫn đến các bệnh lý như: trào ngược dạ dày thực quản, viêm loét dạ dày tá tràng, bệnh Crohn

Nicotin trong khói thuốc lá kích thích cơ thể sản xuất hormon căng thẳng cortisol, làm tăng nguy cơ viêm loét dạ dày tá tràng ở những người đang nhiễm khuẩn HP. 

Rượu bia

Bạn sẽ cảm thấy nóng rát dạ dày khi uống rượu bia vì chúng là chất có thể gây kích ứng đường tiêu hóa. Điều này trở nên nghiêm trọng hơn ở những người không dung nạp rượu bia. Rượu bia cũng là yếu tố nguy cơ dẫn đến viêm loét dạ dày và các vấn đề về đường tiêu hóa khác.

Nguyên nhân khác

• Nhiễm vi khuẩn Helicobacter pylori: Gây cảm giác nóng rát dạ dày và làm tổn thương lớp niêm mạc dạ dày, gây viêm loét dạ dày.
• Thoát vị: Các triệu chứng thường gặp gồm đau ngực, khó nuốt, nấc cụt thường xuyên, đau bụng trên và nóng trong dạ dày;
• Bệnh ở thận: Các bệnh thận ứ nước, thận hư, sỏi thận, sỏi niệu quản,… gây đau ở thận và lan ra dạ dày gây nóng rát thượng vị.
• Bệnh ở gan: Triệu chứng nóng rát thượng vị dạ dày có thể do mắc bệnh gan nhiễm mỡ, viêm gan, áp xe gan,…

Khi nào đến gặp bác sĩ

Tình trạng nóng rát và khó chịu ở dạ dày là một vấn đề phổ biến, thường sẽ hết sau đó. Nhưng nếu nó kéo dài quá một ngày, bạn nên đi khám bác sĩ để được chẩn đoán và kiểm tra. Thông thường, triệu chứng này có thể được điều trị dễ dàng nếu xác định được nguyên nhân.

Tuy nhiên, khi chứng nóng rát kèm theo các triệu chứng sau đây, bạn cần đến bệnh viện khám ngay lập tức. Chúng bao gồm:

• Đi ngoài phân đen hoặc phân có lẫn tia máu 
• Đau bụng nặng
• Khó nuốt
• Khó thở
• Nôn mửa dữ dội hoặc nôn ra máu
• Giảm cân nhanh không giải thích được
• Sốt kèm theo đau bụng
• Bụng bị sưng
• Vàng mắt hoặc vàng da.

Cách điều trị nóng rát dạ dày

Khi bị nóng rát dạ dày, bệnh nhân nên đi khám bác sĩ chuyên khoa để xác định chính xác nguyên nhân gây ra triệu chứng này và có biện pháp điều trị thích hợp. Các phương pháp trị bệnh có thể kể đến như:

Sử dụng thuốc

Người bệnh chỉ dùng thuốc khi có chỉ định của bác sĩ. Sau khi thăm khám, bệnh nhân có thể được chỉ định sử dụng các loại thuốc sau:

• Các loại thuốc cân bằng axit dạ dày có tác dụng trung hòa axit, giảm lượng axit trong dạ dày, cải thiện triệu chứng bệnh như: calcium carbonate, magnesium hydroxide, sodium carbonate,…
• Thuốc kháng sinh: Bệnh nhân bị viêm loét dạ dày, mắc bệnh dạ dày do vi khuẩn Helicobacter pylori sẽ được chỉ định sử dụng kháng sinh kết hợp với thuốc ức chế bơm proton.
• Thuốc bảo vệ niêm mạc dạ dày: Sucralfat, Mucosta, Rebamipid.

Cách giảm nóng rát dạ dày tại nhà

Nếu tình trạng dạ dày bị nóng rát không liên quan đến các bệnh lý thì người bệnh có thể cải thiện triệu chứng nóng rát bằng cách uống các loại trà sau:

• Trà hoa cúc: Hoa cúc có vị thơm nhẹ, có tác dụng xoa dịu các cơn co thắt ở dạ dày và hệ tiêu hóa. Để làm trà hoa cúc, người dùng rửa sạch hoa cúc khô, cho vào ly cùng với trà túi lọc rồi hãm với 100ml nước sôi cho tới khi hoa cúc bung đều, có mùi thơm nhẹ thì uống là được.
• Trà gừng: Lấy 1 củ gừng tươi, rửa sạch, cạo vỏ và thái lát mỏng. Sau đó, cho vài lát gừng cùng 1 túi trà, hãm với 100ml nước sôi và uống vào buổi sáng để thu được hiệu quả tốt nhất.

Một số lời khuyên giúp bạn ngăn ngừa triệu chứng nóng rát bao tử:

• Tránh các loại thực phẩm chua, cay và nhiều dầu mỡ
• Ăn nhiều thực phẩm có chứa nhiều carbohydrate như các loại ngũ cốc nguyên hạt
• Không hút thuốc, kể cả hút thuốc thụ động
• Tránh uống rượu, bia
• Kiểm tra thành phần của thuốc thật kỹ để phòng các phản ứng phụ có thể gây hại cho dạ dày
• Không bỏ bữa
• Tập thể dục thường xuyên (ít nhất 30 phút mỗi ngày)
• Ăn nhiều rau xanh, trái cây, nhưng bạn nên cẩn thận với các loại quả họ cam, quýt.

Tình trạng nóng rát dạ dày gây các cảm giác rất khó chịu, ảnh hưởng đến sức khỏe và công việc. Nếu đã thử nhiều cách nhưng vẫn không thể cải thiện tình trạng bệnh này, hãy đi khám sớm để được tiến hành các xét nghiệm cần thiết và có hướng điều trị thích hợp nhé.