Viêm xoang là bệnh lý khá phổ biến, bệnh gây nhiều triệu chứng khó chịu, ảnh hưởng trực tiếp đến cuộc sống thường ngày và rất dễ tái phát nên cần được phát hiện và điều trị sớm.

Viêm xoang là bệnh gì?

Bệnh viêm xoang được gọi chung là viêm mũi xoang, xảy ra khi có sự xâm nhập của các tác nhân gây hại mà chủ yếu là vi khuẩn, làm cho lớp niêm mạc hô hấp lót trong các xoang cạnh mũi bị viêm khiến cho lớp niêm mạc ở trong tình trạng phù nề, gây tăng tiết nhầy và hệ quả làm cho các xoang bị tắc nghẽn.

Viêm xoang nếu chỉ diễn ra trong thời gian ngắn và khỏi trước 4 tuần thì được gọi là viêm xoang cấp tính. Viêm xoang kéo dài trên 3 tháng và tái đi tái lại thì gọi là viêm xoang mãn tính.

Viêm xoang gây ra rất nhiều phiền toái cho người bệnh. Nếu không được điều trị kịp thời và đúng cách, bệnh sẽ tiến triển nặng thành mạn tính đôi khi gây những biến chứng nghiêm trọng như nhiễm trùng ổ mắt, viêm tắc tĩnh mạch xoang hang, áp-xe não, viêm màng não… nguy hiểm tính mạng.

Nguyên nhân gây ra viêm xoang

Có rất nhiều yếu tố gây nên triệu chứng viêm mũi xoang, cụ thể như sau:

• Nhiễm nấm, virus, vi khuẩn: Các loại nấm, vi khuẩn xâm nhập và phát triển trong các xoang làm tổn thương tế bào lông chuyển ở lớp niêm mạc xoang, chất nhầy bị ứ đọng khiến cho luồng không khí lưu thông bị cản trở, dẫn đến viêm nhiễm.
• Cơ địa dị ứng: Những người thường hay bị dị ứng với thức ăn, hóa chất, thời tiết lạnh, phấn hoa, lông chó mèo, môi trường khói bụi,… rất dễ bị viêm mũi xoang. Nguyên nhân được cho là do tình trạng dị ứng khiến niêm mạc mũi bị phù nề, dẫn đến tắc các lỗ thông xoang gây nhiễm trùng xoang.
• Sức đề kháng kém: Nếu trong trường hợp sức đề kháng bị suy yếu sẽ không thể thực hiện tốt chức năng ngăn chặn các tác nhân từ bên ngoài xâm nhập vào cơ thể, gây suy yếu niêm mạc hô hấp dẫn đến  bệnh viêm mũi xoang và nhiều căn bệnh khác.
• Thói quen sinh hoạt, vệ sinh kém: Mũi là bộ phận thường xuyên tiếp xúc với môi trường bên ngoài và dễ bị bám bụi bẩn. Cho nên, nếu người bệnh không vệ sinh cá nhân đầy đủ, sạch sẽ sẽ tạo điều kiện cho vi khuẩn tích tụ và phát triển bên trong, làm tăng nguy cơ viêm xoang và khiến bệnh tái phát. Bên cạnh đó, nếu bạn không thường xuyên rửa tay, rửa mặt, vi khuẩn sẽ nhân cơ hội vào mũi gây bệnh.
• Chấn thương: Hoạt động hoặc chơi các môn thể thao như bóng rổ, bóng đá, bóng chuyền,… khiến cơ thể có khả năng bị chấn thương mạnh, tạo nên những vết bầm, tụ máu, phù nề, vùng mũi xoang có mảnh xương bị gãy dẫn đến bít lỗ thông dịch nhầy xoang.
• Bơi/ lặn hồ bơi quá lâu: Bơi, lặn cũng là các tác nhân chủ yếu dẫn đến bệnh viêm mũi xoang bạn nên cẩn trọng. Chất clo có trong hồ bơi có tác dụng phụ là làm sưng tấy khoang mũi, dẫn đến viêm nhiễm mô, xoang mũi.
• Lạm dụng thuốc xịt mũi: Thuốc xịt mũi giúp làm sạch khoang mũi, giảm nghẹt mũi, nhưng cũng làm tắc nghẽn các mạch máu trong mũi. Vì thế, lạm dụng thuốc xịt mũi có thể khiến các triệu chứng nặng nề hơn, đặc biệt khi không tuân theo chỉ dẫn của bác sĩ.

Những triệu chứng của bệnh viêm xoang

Khi bị viêm mũi xoang, bạn sẽ gặp phải những triệu chứng như:

• Đau ở xoang: Đau là triệu chứng đặc thù của viêm xoang. Cơn đau có thể xuất hiện ở trán, hai bên mũi, hàm trên hoặc giữa hai mắt. Đôi lúc, những cơn đau đầu sẽ xuất hiện nhưng chỉ thoáng qua.
• Chảy nước mũi: Tình trạng nhiễm trùng xoang sẽ gây ra rất nhiều dịch tiết. Chất dịch xuất phát từ xoang bị nhiễm trùng đôi khi có màu xanh, vàng hay trắng đục sẽ chảy vào mũi, gây ra tình trạng sổ mũi. Trong nhiều trường hợp, chất dịch không chảy vào mũi mà xuống phía sau cổ họng, gây ngứa ngáy hoặc đau họng. Hệ quả là những cơn ho kéo đến vào ban đêm khi bạn nằm ngủ và buổi sáng sau khi thức dậy. Giọng nói cũng trở nên khàn hơn.
• Nghẹt mũi: Nhiễm trùng gây phù nề vùng xoang và mũi, cản trở đường mũi thở dẫn đến nghẹt mũi. Vì thế, khứu giác sẽ kém nhạy cảm hơn so với người bình thường.
• Đau đầu: Liên tục phải chịu áp lực cùng với tình trạng sưng trong xoang là nguyên nhân gây ra những cơn đau đầu. Tình trạng đau nặng nề hơn vào buổi sáng do chất lỏng đã có cả một đêm để tích tụ. Cơn đau đầu cũng trở nên nghiêm trọng hơn khi ở trong môi trường có áp suất khí quyển thay đổi đột ngột (đi máy bay).
• Họng bị kích ứng và gây ho: Dịch tiết ra từ xoang rồi chảy xuống sau cổ họng là lý do gây ra những cơn ho dai dẳng, nhất là vào buổi sáng sau khi ngủ dậy.

Triệu chứng của bệnh viêm xoang nặng là người bệnh có thể sốt, ho, nặng mặt, đau nhức đầu vùng trán, thái dương hoặc gò má, giảm khả năng cảm nhận mùi, thậm chí không ngửi thấy mùi.

Cách điều trị bệnh viêm xoang

Khi bệnh viêm xoang cấp tính không được điều trị triệt để sẽ trở thành viêm xoang mạn tính, tái đi tái lại nhiều lần. Và các yếu tố dị ứng nếu vẫn tồn tại trong môi trường sống của người bệnh thì bệnh lý viêm xoang cũng rất khó kiểm soát.

Khi thấy các dấu hiệu viêm xoang, người bệnh nên đi khám chuyên khoa Tai mũi họng để được kiểm tra chính xác tình trạng bệnh. Từ đó có các phương pháp điều trị phù hợp như: sử dụng thuốc, hút rửa mũi xoang, khí dung mũi xoang, phẫu thuật…

Dùng thuốc điều trị

Thuốc điều trị viêm xoang bao gồm thuốc giảm đau và kháng sinh:

• Thuốc giảm đau (paracetamol, ibuprofen) giúp giảm các triệu chứng khó chịu do xoang gây ra như đau đầu, áp lực ở má, trán.
• Thuốc kháng sinh: Nếu các triệu chứng đau đầu, ho, nghẹt mũi… kéo dài vài tuần, bạn có thể được chỉ định dùng kháng sinh. Liều dùng có thể kéo dài 3-14 ngày, tùy theo chỉ định của bác sĩ.

Việc điều trị bệnh viêm mũi xoang bằng thuốc tây cần phải tuân thủ đúng theo chỉ định của bác sĩ chuyên khoa tai – mũi – họng để tránh những hệ lụy không mong muốn. Bởi nếu không dùng đúng cách, đúng liều lượng sẽ gây nhiều phản ứng phụ. Thêm vào đó, nếu người bệnh sử dụng kháng sinh vượt mức cho phép sẽ gây nên hiện tượng nhờn thuốc, khiến bệnh không những không thuyên giảm mà còn trở nên tồi tệ hơn, để lại nhiều biến chứng khôn lường.

Phẫu thuật chữa viêm xoang

Được chỉ định trong các trường hợp sau:

• Điều trị nội khoa không hiệu quả, kéo dài viêm xoang dai dẳng nhiều năm.
• Viêm xoang đã có các biến chứng như viêm ổ mắt, chèn vào dây thần kinh thị giác.
• Có các bất thường về giải phẫu vùng mũi xoang như lệch vách ngăn mũi, polyp quá to thì phải phẫu thuật để giải quyết căn nguyên.

Thủ thuật phẫu thuật có thể làm sạch xoang, loại bỏ poly hoặc điều chỉnh vách ngăn bị lệch.

Các phương pháp điều trị không dùng thuốc

• Khí dung.
• Làm ẩm môi trường.
• Rửa mũi bằng nước muối sinh lý.

Tất cả các phương pháp điều trị này làm mềm vẩy và làm ẩm niêm mạc.

Nếu các biện pháp khắc phục trên không đem đến hiệu quả, bác sĩ có thể chỉ định làm thêm các xét nghiệm cần thiết để xác định liệu viêm xoang có đến từ nguyên nhân dị ứng.

Các cách phòng tránh viêm xoang

• Sử dụng một số vật dụng bảo vệ cơ thể khi đi ra ngoài để tránh các tác nhân gây hại đến sức khỏe, đặc biệt là những ngày trời trở lạnh hoặc giao mùa như khẩu trang, áo khóa, mũ, khăn choàng,…
• Vệ sinh mũi thường xuyên với dung dịch nước biển.
• Cần hạn chế tiếp xúc với những vùng có nhiều khói bụi, chất thải, khí hôi hay khói thuốc lá,… bởi đây cũng chính là những tác nhân gây hại đến hệ hô hấp nói chung và bệnh viêm xoang mũi nói riêng.
• Tránh để mũi tiếp xúc trực tiếp với luồng gió của điều hào hoặc quạt… vì có thể làm tổn thương niêm mạc mũi xoang.
• Đối với người mẫn cảm cần hạn chế tiếp xúc với phấn hoa, nấm mốc, nước hoa, thức ăn lạ, nhiều gia vị, nhiệt độ thay đổi.
• Khi tắm hoặc đi bơi, nếu không may bị nước chảy vào mũi hoặc tai, bạn cần nhanh chóng xử lý và xử lý đúng cách để tránh làm tổn thương đến vùng xoang.
• Chú trọng đến chế độ ăn uống. Nên bổ sung nhiều các thực phẩm giàu vitamin C để tăng sức đề kháng. Hạn chế tối đa việc sử dụng các thực phẩm mà cơ thể bị dị ứng hoặc gây ngứa mũi.
• Tăng cường vận động cơ thể để tăng sức đề kháng cũng như cải thiện sức bền của cơ thể, giải tỏa sự căng thẳng.
• Không dùng chung vật dụng cá nhân với người bị viêm xoang.

Khi cơ thể xuất hiện một số triệu chứng ban đầu như: Hắt hơi, sổ mũi, chảy nước mũi, tắc mũi,… cần nhanh chóng thăm khám để được điều trị kịp thời, phòng ngừa bệnh chuyển biến sang bệnh viêm xoang mũi.