Xuất huyết não là một loại đột quỵ có tỷ lệ tử vong cao, tình trạng này gây tổn thương mạch máu não đột ngột dẫn đến nhiều biến chứng thần kinh nặng nề.

Đột quỵ xuất huyết não là gì?

Đột quỵ xuất huyết não là tình trạng xảy ra khi máu tràn vào mô não và gây tổn thương não. Trong vòng vài phút, các tế bào não chết đi gây ra các biến chứng về thần kinh và vận động liên quan đến vùng não bị tổn thương. Thống kê cho thấy, đột quỵ xuất huyết não chiếm khoảng 15-20% tổng số ca đột quỵ.

Khi máu từ tổn thương kích thích các mô não thì sẽ gây ra phù não, máu tập trung thành một khối gọi là tụ máu. Tình trạng này làm tăng áp lực lên các mô xung quanh, cuối cùng giết chết các tế bào não và vỡ mạch não.

Bệnh nhân đột quỵ xuất huyết não nặng có tỷ lệ tử vong cao, tiên lượng phụ thuộc chủ yếu vào kích thước khối máu tụ trong não. Kích thước này càng lớn thì bệnh nhân có nguy cơ tử vong và tàn phế càng cao. Thông thường việc điều trị chỉ nhằm giúp kích thước khối máu tụ không tăng thêm và làm giảm các biến chứng. Số ít bệnh nhân đột quỵ xuất huyết não có thể hồi phục, đi lại được và phần lớn bệnh nhân tàn phế vĩnh viễn.

Nguyên nhân xuất huyết não

• Dị dạng mạch não là nguyên nhân chủ yếu dẫn đến xuất huyết não. Đây là bệnh bẩm sinh và chỉ có thể chẩn đoán được khi có triệu chứng.
• Người bị chấn thương ở đầu hoặc vận động thể chất quá độ, quá căng thẳng.
• Người có huyết áp cao thường làm suy yếu thành mạch máu, nếu không điều trị sẽ gây xuất huyết não.
• Chứng phình động mạch do suy yếu thành mạch máu, có thể vỡ và chảy máu vào não, dẫn đến đột quỵ.
• Người bị bệnh mạch máu dạng bột, tình trạng này có thể gây ra các vi xuất huyết khó nhận biết trước khi gây ra xuất huyết nặng.
• Người bị rối loạn đông máu
• Người có bệnh lý về gan, u não
• Người có tiền sử béo phì, ít vận động, cholesterol trong máu cao.
• Người làm việc dưới trời nắng nóng bị sốc nhiệt.

Dấu hiệu nhận biết

Đột quỵ xuất huyết não khởi phát rất đột ngột và dữ dội, có thể ngay sau lúc gắng sức về tâm lý và thể lực hoặc trong lúc đang làm việc, sinh hoạt bình thường, thậm chí căn bệnh bộc phát ngay trong giấc ngủ hay khi vừa thức dậy. Một số dấu hiệu nhận biết bệnh như sau:

• Bỗng nhiên nhức đầu dữ dội, bủn rủn chân tay và ngã chúi xuống một bên hoặc bị tê liệt một cánh tay, một bên chân.
• Không nói được, nói không rõ tiếng, mặt méo xệch, miệng cũng méo.
• Cơ thể vã mồ hôi, tiểu tiện không tự chủ, nhịp thở không đều, rối loạn nhịp tim và huyết áp, sốt.
• Rối loạn về nuốt như nuốt khó, nuốt dễ bị sặc, không nhai được.
• Trí nhớ giảm sút nhanh chóng, hay quên hoặc quên hoàn toàn mọi thứ nhanh chóng…

Ngay khi phát hiện các dấu hiệu trên, cần nhanh chóng đưa bệnh nhân đến bệnh viện để được hỗ trợ vì người bị đột quỵ xuất huyết não nên được cấp cứu trong thời gian 3 – 4 giờ sau khi bệnh khởi phát để giảm bớt được mức độ nguy hiểm và hạn chế biến chứng do bệnh.

Sự nguy hiểm khi bị đột quỵ xuất huyết não

Đột quỵ xuất huyết não là một tình trạng sức khỏe nghiêm trọng có thể dẫn đến nhiều biến chứng, bao gồm:

• Tử vong: Tỷ lệ tử vong do xuất huyết não hiện nay lên đến khoảng 30%.
• Tàn tật: Xuất huyết não có thể dẫn đến tàn tật vĩnh viễn, bao gồm yếu hoặc tê liệt, không thể cử động một bên cơ thể.
• Mất thăng bằng: Người bị xuất huyết não cũng dễ đối diện với nguy cơ té ngã do mất thăng bằng.
• Rối loạn ngôn ngữ: Biến chứng xuất huyết não có thể dẫn đến rối loạn ngôn ngữ, gây khó nói hoặc khó hiểu,…
• Tăng áp nội sọ: Khối máu tụ trong não có thể gây tăng áp nội sọ, một tình trạng có thể dẫn đến các triệu chứng như đau đầu dữ dội, buồn nôn và nôn. Người bệnh thậm chí có thể hôn mê nếu không được giải áp kịp thời.
• Hội chứng não úng thủy: Khối máu tụ trong não có thể làm tăng áp lực trong não, dẫn đến hội chứng não úng thủy, một tình trạng có thể dẫn đến các triệu chứng như co giật, hôn mê và thậm chí tử vong.
• Nhiễm trùng: Khối máu tụ trong não có thể bị nhiễm trùng, dẫn đến viêm màng não hoặc viêm não, hai tình trạng có thể gây tử vong.
• Chảy máu thêm: Khối máu tụ trong não có thể bị vỡ, dẫn đến xuất huyết não nghiêm trọng hơn, làm tăng nguy cơ tử vong và tàn tật.

Điều trị và phòng ngừa bệnh

Khi thấy người bị đột quỵ xuất huyết não, trước tiên cần liên hệ ngay 115 hoặc hotline bệnh viện gần nhất.

Sau đó để người bệnh được nằm nghiêng khoảng 30-45 độ, mở cổ áo, kiểm tra hô hấp người bệnh. Nếu người bệnh có hiện tượng co giật, dùng vải quấn vào đũa sạch rồi đặt ngang miệng của người bệnh, tránh người bệnh cắn vào lưỡi. Sau đó ghi lại các triệu chứng của người bệnh và thời điểm xuất hiện triệu chứng đột quỵ. Lưu ý không cho người bệnh ăn, uống hay sử dụng bất kỳ loại thuốc nào.

Khi người bệnh được đưa đến bệnh viện, bác sĩ sẽ xem xét và lựa chọn phương pháp điều trị xuất huyết não phù hợp. Các phương pháp điều trị bao gồm:

• Phẫu thuật: Phương pháp phẫu thuật giúp cầm máu bằng cách dùng kẹp chuyên dụng để kẹp phần động mạch đang chảy. Bác sĩ sẽ tiến hành lấy đi các khối máu tụ để giải áp vùng mô não bị tổn thương do xuất huyết. Trong quá trình phẫu thuật, bác sĩ cũng sẽ tiến hành giải quyết nguyên nhân vỡ mạch máu.
• Coiling (thuyên tắc nội mạch): Với các trường hợp đột quỵ xuất huyết não, bác sĩ có thể tiến hành thực hiện thuyên tắc nội mạch bằng cách đưa các các vi ống thông kích thước siêu nhỏ vào túi phình mạch máu não đang vỡ. Sau đó, các vòng xoắn kim loại (Coil) sẽ được đưa vào để bít túi phình này.
• Xạ phẫu lập thể: Xạ phẫu lập thể là một phương pháp điều trị đột quỵ xuất huyết não giúp can thiệp vào các mạch máu nằm ở vùng não có chức năng quan trọng hoặc nằm sâu trong mô não. Với phương pháp này, các dòng tia xạ năng lượng cao sẽ được đưa vào trong não nhằm sửa chữa các dị dạng mạch máu não.

Phòng ngừa bệnh

Xuất huyết não là căn bệnh rất nguy hiểm, để lại nhiều biến chứng, để kiểm soát bệnh bạn nên:

• Điều trị chứng tăng huyết áp thông qua chế độ ăn uống, tập thể dục và sử dụng thuốc theo chỉ định của bác sĩ.
• Nói không với rượu bia, thuốc lá, các chất như cocaine vì có thể làm tăng nguy cơ xuất huyết não.
• Kiểm soát bệnh tiểu đường, bệnh lý về gan, tim mạch,…
• Xây dựng lối sống lành mạnh.
• Đi khám định kỳ ít nhất 6 tháng một lần để biết tình hình sức khỏe của bản thân.

Đột quỵ xuất huyết não là một vấn đề đáng lo ngại và cần được xử lý nhanh. Việc tìm hiểu và nhận biết các triệu chứng cũng như thực hiện các biện pháp phòng ngừa có thể giúp giảm nguy cơ xuất huyết não và giữ cho sức khỏe trong tình trạng tốt nhất.