Viêm da tã lót, còn được gọi là chứng hăm tã, là bệnh rất thường gặp do sự kích ứng da ở vùng dùng tã của trẻ sơ sinh và nhũ nhi. Viêm da do tã có thể gặp ở bất kỳ trẻ nào có mặc tã nhưng thường gặp nhất ở trẻ từ 9 đến 12 tháng tuổi. Bệnh cần được phát hiện sớm và điều trị kịp thời?

Viêm da tã lót là bệnh gì?

Viêm da tã lót, còn được gọi là chứng hăm tã, là một thuật ngữ dùng để chỉ tình trạng viêm da tiếp xúc kích ứng xảy ra ở vùng da tã lót.

Trong viêm da do tã kích ứng, tính toàn vẹn và hàng rào của da bị tổn thương bởi hai yếu tố chính: Độ ẩm tăng do môi trường tắc nghẽn của tã kết hợp với nước tiểu, phân và môi trường PH cao do tăng hoạt động của loại protease là lipase.

Nguyên nhân gây bệnh

Có một vài nguyên nhân khác nhau gây ra chứng hăm tã, bao gồm:

• Sự kích ứng da do tiếp xúc với nước tiểu và phân là nguyên nhân phổ biến nhất gây ra chứng hăm tã.
• Nấm Candida albicans
• Nhiễm khuẩn có thể gây ra chứng hăm tã và có thể cần phải điều trị bằng thuốc kháng sinh.
• Sự dị ứng hoặc nhạy cảm đối với các loại kem bôi da, thuốc mỡ, khan ướt, xà phòng, hoặc tã lót cũng có thể gây ra chứng hăm tã.

Những nguyên nhân chủ quan:

Dùng tã ẩm nhiều giờ: Trong giai đoạn sơ sinh, da bé thường rất nhạy cảm với các đồ dùng bên ngoài. Nếu sử dụng tã, bỉm kém chất lượng, để bé mặc tã ướt quá lâu sẽ khiến da bé bị hăm. Lâu dần thành viêm da.

Do kích ứng da: Nhiều mẹ chữa hăm cho bé bằng cách dùng kem dưỡng ẩm mà không hiểu rõ về thành phần của thuốc. Nếu trong kem đó có chứa các chất gây kích ứng da thì vô hình đã khiến tình trạng hăm tã càng nặng thêm.

Chăm sóc sai cách: Khi bé chỉ bị hăm nhẹ mà mẹ không biết chăm sóc và chữa trị để phục hồi đúng cách sẽ khiến tình trạng hăm trở thành viêm da. Da bé nhạy cảm, dễ viêm, tạo điều kiện cho vi khuẩn xâm nhập làm trong tình trạng viêm trở nên nghiêm trọng hơn.

Dấu hiệu của bệnh

Biểu hiện thường thấy của các em bé khi bị hăm tã là da vùng mông, sinh dục, bẹn bị ửng đỏ. Ở thể nhẹ, lớp da bị lằn đỏ, chưa nổi mụn. Nếu để nặng hơn thì lớp da có thể phồng rộp, nổi mụn li ti thành từng mảng. Các vết hăm tạo thành mảng đỏ lớn quanh vùng mông khiến em bé đau đớn và quấy khóc, ngủ không ngon giấc, chậm tăng cân.

Cách điều trị khi trẻ bị viêm da tã lót

Tình trạng hăm tã nhẹ do kích ứng da, trẻ có thể được chăm sóc xử trí tại nhà.

Tình trạng nặng, trẻ nên được đưa đi khám sớm tại các cơ sở y tế có chuyên khoa da liễu. Tại đây, bác sĩ khám và có thể chỉ định một số xét nghiệm cần thiết như: soi tươi tìm nấm, hoặc định lượng kẽm… Từ đó có kế hoạch điều trị với từng bệnh nhi cụ thể.

Trị viêm da do kích ứng

Với tình trạng hăm tã nhẹ do kích ứng da, mẹ có có thể tự xử trí tại nhà. Sử dụng các loại kem bôi có chứa kẽm oxit hoặc petrolatum (vaseline) bôi lên vết hăm. Có thể bôi nhiều lần trong ngày. Chú ý thay tã liên tục giữ cho vùng da này luôn khô thoáng để thuốc phát huy tác dụng.

Chữa trị viêm da do nấm

Nếu tình trạng nặng các mẹ không nên chần chừ mà đưa con đến gặp bác sĩ ngay. Tại đây, bác sĩ có thể chỉ định làm những xét nghiệm cần thiết để xem bé bị viêm da tã lót có phải do nhiễm nấm hay không. Nếu là do nhiễm nấm thì phải sử dụng một số thuốc bôi tại chỗ có công dụng kháng nấm theo đơn của bác sĩ.

Chữa viêm da bội nhiễm

Với những tình trạng bội nhiễm viêm da, vi khuẩn xâm nhập làm bệnh trầm trọng, nhiễm trùng, bé nên nhập viện để điều trị. Lúc này bé cần được dùng kháng sinh tại chỗ và tiêm, truyền nếu cần thiết để kháng viêm và đề phòng nhiễm trùng máu.

Cách phòng tránh viêm da tã lót

Cách tốt nhất để đề phòng viêm da tã lót ở trẻ là các mẹ bỉm phải chăm sóc con đúng cách ngay từ khi mới chào đời. Đặc biệt lưu ý những điều sau:

Thay tã thường xuyên: nên thay tã cho bé thường xuyên, không để quá 3 tiếng đồng hồ. Thay tã ngay khi bẩn, bị ướt. Đồng thời cần cho vùng da mặc tã tiếp xúc với không khí liên tục để bé được khô thoáng.

Sử dụng tã sạch: Nên dùng các loại tã, bỉm chính hãng, rõ nguồn gốc xuất xứ. Thay loại bỉm khác ngay nếu có dấu hiệu hăm tã ngay từ lần sử dụng đầu tiên.

Giữ sạch vùng tã lót: Luôn luôn để ý đến con để thay tã ngay khi bé tè hoặc đại tiện. Sử dụng khăn mềm, loại không có mùi để thấm nước ấm sạch khi vệ sinh cho bé. Không nên dùng khăn ướt vì loại này có chứa cồn, gây kích ứng da.

Tránh sử dụng phấn rôm: nhiều mẹ sử dụng phấn rôm để phòng hăm tã nhưng điều này hoàn toàn sai. Vì khi vùng tã bị ẩm ướt, bột phấn rôm lại tạo thành hỗn hợp kết dính, rất khó vệ sinh và bám sâu vào các kẽ da khiến da bé bị viêm nặng hơn. Bên cạnh đó, bột này khi khô còn dễ bay vào miệng, bé hít phải không tốt cho đường hô hấp.

Thuốc chống nấm hoặc kem có chứa corticoid được sử dụng mà không có chỉ định của bác sĩ có thể gây ra nhầm lẫn trong chẩn đoán hoặc góp phần gây kích ứng da do hóa chất. Các loại kem corticosteroid tại chỗ có thể làm nặng thêm tình trạng nhiễm nấm do làm suy yếu đi khả năng bảo vệ tự nhiên của da, gây ra tình trạng phát ban lan rộng hơn.

Một vấn đề quan trọng nữa là giáo dục cho các gia đình cách sử dụng các loại kem chứa corticosteroid bôi tại chỗ vùng quanh hậu môn một cách an toàn để tránh những thay đổi về da lâu dài như da mỏng đi hoặc thay đổi sắc tố.