Bệnh á sừng là căn bệnh rất phổ biến liên qua đến da liễu, gây tổn thương da ở nhiều vùng khác nhau trên cơ thể đặc biệt là đầu ngón tay, chân, gót chân. Bệnh gây ra đau đơn và cản trở trong sinh hoạt hằng ngày. Vậy nguyên nhân và các điều trị bệnh như thế nào?

Á sừng là bệnh gì?

Á sừng là một trong những biểu hiện của bệnh viêm da cơ địa dị ứng, một bệnh ngoài da khá phổ biến. Bệnh đặc trưng bởi tình trạng vùng da bệnh bị khô ráp, bong tróc hoặc nứt nẻ gây đau đớn hoặc chảy máu, mất thẩm mỹ.

Mùa đông, thời tiết hanh khô là những điều kiện khiến bệnh á sừng phát triển và trở nặng. Nếu không được chăm sóc đúng cách, bệnh có thể dẫn đến nhiễm trùng thứ phát hoặc kích ứng mạnh khiến vùng da bệnh nhân sưng đỏ, chảy máu, gây đau đớn và khó khăn trong sinh hoạt.

Bệnh lý này thường tái phát như một chu kỳ và khó có thể chữa trị dứt điểm hoàn toàn. Do đó, bệnh nhân nên tìm cách chữa bệnh á sừng khi mới phát hiện để ngăn chặn những triệu chứng nặng nề về sau.

Nguyên nhân gây ra bệnh á sừng

Nguyên nhân gây ra bệnh á sừng cho tới nay vẫn chưa được chứng minh rõ ràng. Tuy nhiên có hai yếu tố được cho rằng sẽ ảnh hưởng đến cơ chế khởi bệnh gồm yếu tố di truyền và các tác nhân kích thích, cụ thể như sau:

• Nếu như trong gia đình có bố mẹ từng bị á sừng thì nguy cơ mắc bệnh của con cái sẽ cao hơn
• Người thường có động tác cọ xát do cử động lặp lại như gót chân, ngón chân cọ xát vào giày lúc di chuyển dễ dẫn đến kích thích bệnh xảy ra
• Tiếp xúc với chất liệu gây kích ứng như vải sợi tổng hợp, giày dép có chất liệu nylon hoặc vinyl
• Tiết quá nhiều mồ hôi: Khiến da ẩm ướt rồi khô đi nhanh chóng gây nứt nẻ bề mặt da
• Thay đổi thời tiết
• Tiếp xúc chất dị ứng như chất tẩy rửa, hóa chất, xà phòng, không khí, nước nhiễm bẩn cũng dễ khiến bệnh á sừng khởi phát hay trở nặng.
• Thiếu chất trong cơ thể cũng là một trong những lý do được nhiều bác sĩ da liễu nhắc tới khi nói về nguyên nhân trong điều trị viêm da á sừng. Khi con người thiếu các chất dinh dưỡng như vitamin E, vitamin B1,… sẽ dễ dẫn đến tình trạng khô da, chính vì thế có nhiều trường hợp chỉ cần cân bằng đủ chất là sẽ khỏi bệnh.
• Lạm dụng một số loại thuốc tây làm rối loạn việc tái tạo tế bào dưới da từ đó gây nên bệnh á sừng. Hãy hỏi bác sĩ về tác dụng phụ của thuốc trước khi sử dụng.
• Rối loạn nội tiết tố thường xảy ra đối với phụ nữ đang mang thai hoặc sau khi sinh. Lúc này, nồng độ hormone trong cơ thể thay đổi đột ngột sẽ ảnh hưởng đến làn da và có thể gây ra bệnh á sừng.

Những dấu hiệu, triệu chứng của bệnh

Dấu hiệu khô da, nứt nẻ, bong tróc da thành từng mảng trong lòng bàn tay, lòng bàn chân, các kẽ ngón tay, kẽ ngón chân. Cảm giác khô ráp khi chạm vào và các lớp da sẽ bong dần. Đây là tế bào da chưa chuyển hóa hoàn thiện nên tạo thành lớp sừng trên da.

Ngứa ngáy, khó chịu sẽ xuất hiện tại những vị trí bị bong da, khô da,… Khi người bệnh càng gãi hoặc tác động đến lớp da này sẽ bong ra có thể rỉ máu gây lở loét. Và khi bạn càng gãi thì sẽ lan ngứa diện rộng hơn.

Căng da, đau rát: Khi viêm da á sừng hay khô da lâu ngày sẽ khiến các tế bào biểu bì co rút do thiếu độ ẩm nên tạo cảm giác căng da. Khi cử động tay chân lúc này sẽ hơi đau rát và mức độ sẽ tăng dần lên nếu không có các giải pháp điều trị viêm da á sừng phù hợp.

Xung quanh móng tay, móng chân thường nổi những lỗ nhỏ li ti kèm theo cảm giác ngứa rát. Màu sắc móng tay cũng bị chuyển sang vàng và phần da dưới móng dần bị rộp, tách rời khỏi phần nền của móng.

Phần lớn các biểu hiện bất thường tập trung xung quanh vùng da trong lòng bàn tay, bàn chân hay kể cả đầu các ngón tay, ngón chân, kẽ tay, kẽ chân.

Đặc biêt, khi thời tiết vào đông, độ ẩm trong không khí thấp, tình trạng nứt nẻ càng nặng hơn, phần da bệnh dễ bị nứt toác, rớm máu và đau đớn chính là nguyên nhân dẫn đến tình trạng bệnh á sừng mùa đông trở nặng. Nếu tiếp xúc với xà phòng, các chất tẩy rửa, các loại xăng dầu, hóa chất thì bệnh sẽ càng trầm trọng thêm, thậm chí nhiễm khuẩn hoặc nhiễm nấm phối hợp.

Cách điều trị bệnh á sừng

Hầu hết những biểu hiện của bệnh đều xuất hiện trên da nên phương pháp điều trị phổ biến nhất vẫn là sử dụng thuốc dạng kem để bôi lên những vùng da bị bệnh. Các loại thuốc này thường có hai chức năng chính là:

• Dưỡng ẩm giúp mềm da cũng như lớp xù xì bên trên da nhằm hạn chế tình trạng căng da, gây nứt nẻ, chảy máu.
• Làm bong lớp da sừng.

Dùng thuốc bôi

Điều trị á sừng hiện nay chủ yếu sử dụng thuốc bôi ngoài da để hỗ trợ cho quá trình chữa bệnh và ngăn ngừa bệnh tái phát:

• Điều trị nhiễm trùng da (nhóm kháng sinh, kháng khuẩn,..).
• Điều trị nấm (nhóm imidazol,..)
• Điều trị viêm ngứa, giảm sừng hóa.
• Cung cấp độ ẩm cho da như cetaphil và physiogel.

Thuốc uống

Nếu bị nhiễm khuẩn phụ, cần kết hợp với thuốc kháng sinh tác động ngay tại vùng da bệnh hoặc toàn thân.

Dùng các thuốc chống nấm nếu có nhiễm nấm như mỡ nizoral (dẫn xuất imidazol), griseofulvin.

Lưu ý khi dùng thuốc

Đối với trường hợp nhiễm khuẩn nặng, bạn phải dùng corticoid. Bên cạnh đó, khi sử dụng corticoid cần lưu ý các vấn đề sau:

• Thuốc corticoid có ưu điểm làm vùng da bị tổn thương cải thiện nhanh, bệnh nhân cảm thấy dễ chịu do tác dụng làm giảm viêm, giảm đỏ và giảm bong vảy da nhanh.
• Tuy nhiên, tình trạng cải thiện này duy trì không lâu và bệnh có thể sớm trở lại sau khi ngưng thuốc, khi đó sử dụng lại corticoid tại chỗ sẽ không thấy có hiệu quả.

Nhiều trường hợp dùng corticoid tại chỗ kéo dài thấy xuất hiện tổn thương nhiễm trùng da như mụn mủ, viêm nang lông, nhiễm nấm, mọc lông, giãn mạch và teo da…

Dùng corticoid bôi ngoài da kéo dài sẽ thấy bệnh không giảm, thậm chí còn tiến triển nặng thêm. Do đó, chỉ nên sử dụng theo hướng dẫn của bác sĩ và không tự ý mua dùng hay kéo dài thời gian dùng thuốc, ngưng thuốc và gặp bác sĩ ngay khi có bất kỳ triệu chứng bất thường nào xảy ra.

 Cách cải thiện triệu chứng bệnh á sừng

Hiện nay vẫn chưa có thuốc điều trị dứt điểm bệnh á sừng nhưng có thể làm tình trạng bệnh ổn định và cải thiện triệu chứng bằng các phương pháp sau:

• Dùng thuốc theo chỉ dẫn của bác sĩ.
• Luôn dưỡng ẩm cho da: Có thể dùng dầu oliu để thoa lên tay chân hoặc các loại kem dưỡng ẩm dịu nhẹ để làm mềm da, giữ ẩm cho da.
• Bảo vệ vết nứt trên da tránh các thương tổn thứ phát.
• Không chọc các mụn nước, lột da, chà xát, kỳ cọ mạnh vùng da tổn thương vì một khi lớp sừng tổn thương rất dễ dẫn tới nhiễm nấm, vi khuẩn.
• Dùng khăn lau khô các kẽ ngón tay chân rồi bôi kem dưỡng ẩm cho da.
• Không ngâm chân, tay với nước muối sẽ khiến da khô căng và nứt nẻ hơn.
• Không tiếp xúc với hóa chất, xà phòng, chất tẩy rửa, xăng, dầu,… hạn chế giặt quần áo, lau nhà, rửa bát và tránh tiếp xúc các gia vị ớt, muối khi nấu ăn.
• Mang găng tay bằng nhựa dẻo sẽ đỡ kích ứng hơn găng tay cao su nhưng cũng tránh mang găng trong thời gian dài vì mồ hôi có thể kích thích bệnh nặng thêm.
• Tăng cường ăn các loại rau quả tươi, rau xanh, đặc biệt là rau quả có nhiều vitamin C, vitamin E như giá đỗ, cà chua, các loại đậu, rau ngót, rau bí, bắp cải, cam, bưởi,…

Bệnh á sừng là căn bệnh ngoài da chưa có giải pháp điều trị triệt để nhưng nếu người bệnh kiêng cữ đúng theo chỉ định của bác sĩ điều trị thì tình trạng bệnh sẽ nhẹ đi rất nhiều. Vì thế mà cần phải theo dõi và phát hiện kịp thời các dấu hiệu của bệnh á sừng để kịp thời ngăn chặn trước khi bệnh trở nặng và khó lành. Bên cạnh đó bệnh nhân cần phải áp dụng theo nhiều chế độ dinh dưỡng hợp lý để mau chóng hồi phục.