Bệnh zona là một bệnh nhiễm trùng gây ra tình trạng phát ban, mụn nước đau đớn trên da. Đây là bệnh có thể bắt gặp ở nhiều người và tái phát nhiều lần.

Zona thần kinh là bệnh gì?

Bệnh zona hay với các tên gọi khác là zona thần kinh hoặc giời leo là bệnh nhiễm trùng do virus thủy đậu Varicella-zoster gây ra. Sau khi người bệnh bị bệnh thuỷ đậu đã khỏi thì vẫn còn một số virus Varicella tồn tại ở trạng thái tiềm tàng nhưng không gây bệnh.

Các virus này cư trú ở các hạch thần kinh trong nhiều tháng, nhiều năm. Khi gặp các điều kiện thuận lợi như: suy giảm miễn dịch, các sang chấn tinh thần hoặc suy nhược cơ thể… loại virus này sẽ tái hoạt. Chúng nhân lên và phát triển lan truyền ra các đầu dây thần kinh cảm giác làm tổn thương niêm mạc, da từ đó gây nên bệnh zona. Đó chính là lý do mà zona là một bệnh ngoài da nhưng lại có tổn thương gốc ở dây thần kinh.

Những triệu chứng của bệnh

Trước khi có thể thấy được những tổn thương, thường có cảm giác báo hiệu như: rát dấm dứt, đau vùng sắp phát ban kèm theo triệu chứng toàn thân ít hoặc nhiều như sốt, mệt mỏi, đau đầu…

Giai đoạn sau đó, khi bệnh đã khởi phát: thường bắt đầu là các mảng đỏ, phù nề nhẹ, gờ cao hơn mặt da, hình tròn, bầu dục lần l­ượt nổi dọc dây thần kinh, rải rác hoặc cụm lại thành dải, thành vệt, sau 1-2 giờ trên mảng đỏ xuất hiện những mụn n­ước chứa dịch trong, căng khó vỡ, các mụn nước tập trung thành cụm, về sau đục, vỡ để lại sẹo (nếu nhiễm khuẩn), sẹo lấm tấm màu trắng trên da.

Điển hình của bệnh là đau kiểu zona: đau kiểu bỏng rát, tăng cảm giác đau hoặc 1 phía của cơ thể. Sau khoảng 2 – 4 tuần sau thì da lành lại nhưng vẫn còn cảm giác đau nóng và có thể kéo dài rất lâu.

Ngoài ra, người bệnh có thể bị ù tai, cảm thấy nhức đầu, chóng mặt, đi loạng choạng. Không chỉ vậy, người bệnh cũng có thể biểu hiện sốt từ 38 – 39 độ C, rối loạn bài tiết mồ hôi.

Tr­ước hoặc trong lúc phát ban ở da thư­ờng nổi hạch sưng và đau ở vùng tư­ơng ứng và đó là dấu hiệu quan trọng để chẩn đoán.

Biến chứng có thể xảy ra

Bạn đừng chủ quan vì Bệnh zona thần kinh không gây nguy hiểm đến tính mạng. Nhưng nếu không điều trị, bệnh không chỉ gây đau đớn mà còn gây ra nhiều biến chứng rắc rối cho bạn.

• Phát ban vùng mắt, nếu không được điều trị sẽ gây tổn thương đến mắt.
• Da có thể bị sưng đỏ, cảm thấy đau khi chạm vào hoặc bị nhiễm trùng do vi khuẩn.
• Đau một bên tai dữ dội hoặc mất thính giác, chóng mặt, mất vị giác.
• Đặc biệt, đau thần kinh sau zona là biến chứng hay gặp nhất.

Bệnh zona có lây hay không?

Bệnh zona là bệnh truyền nhiễm có thể lây truyền từ người này sang người khác. Nếu tiếp xúc trực tiếp với mụn nước trên cơ thể người bệnh sẽ có khả năng bị lây nhiễm cao.

• Đối với người chưa tiêm vacxin thủy đậu và chưa bị bệnh thủy đậu thì sẽ có nguy cơ phát bệnh này trước, sau khi lành bệnh thì có thể bị zona.
• Những người đã tiêm phòng ngừa zona thì vẫn có thể bị mắc bệnh khi hệ miễn dịch bị suy giảm.
• Ở trường hợp người đã bị mắc bệnh thủy đậu thì sẽ không bị nhiễm bệnh zona thần kinh từ người khác.

Điều trị bệnh zona thần kinh

• Khi người bệnh nhiễm virus zona thường được chỉ định sử dụng nhóm thuốc kháng virus (acyclovir) hay dùng là zovirax liều thay đổi theo từng độ tuổi.
• Trong trường hợp có bội nhiễm vi khuẩn cần phải dùng kháng sinh, kháng sinh chống bội nhiễm, kháng viêm, chống phù nề… Nếu có kèm theo liệt mặt, cần sử dụng thuốc chuyên biệt và sử dụng vitamin B1, B6, B12 liều cao uống hoặc tiêm.
• Với zona thần kinh, trong những trường hợp đau nhiều, kéo dài và gây mất ngủ cần được dùng thuốc an thần, giảm đau mạnh. Các loại thuốc này bắt buộc phải có chỉ định của bác sĩ, người bệnh không được tự ý mua để dùng.
• Thuốc tăng cường miễn dịch cũng đang được áp dụng điều trị phối hợp
• Điều trị tại chỗ: bôi thuốc mỡ kháng viêm, chống virus như mỡ zovirax vùng có mụn nước để giảm đau, chống viêm, chống tạo sẹo, chống tình trạng bội nhiễm của các mụn nước.

Những lưu ý để tránh lây nhiễm và cách phòng ngừa bệnh

Để tránh lây lan bệnh cho người khác cũng như giảm thiểu các biến chứng xảy ra, người bệnh cần lưu ý những điều sau:

• Không chà xát hoặc để nước bẩn tiếp xúc với vùng da nổi mụn nước, tránh làm cho các mụn nước vỡ ra vì điều này dễ dẫn đến tình trạng nhiễm trùng.
• Rửa vùng da bị zona bằng nước muối loãng hoặc thuốc rửa chuyên biệt do bác sĩ chỉ định.
• Rửa tay thường xuyên và đúng cách, nhất là khi vừa chăm sóc vùng da bị tổn thương. Ngoài ra, cũng cần mặc đồ rộng rãi, thoải mái.
• Hạn chế hoặc không tiếp xúc với người chưa tiêm phòng thủy đậu, đặc biệt là trẻ em, phụ nữ mang thai.
• Cách phòng bệnh tốt nhất là tiêm phòng vacxin thủy đậu, có nghĩa là đưa virus vào trong cơ thể ở trạng thái bất hoạt. Vacxin này có tác dụng làm giảm nguy cơ mắc bệnh zona, làm tăng sức đề kháng chống lại virus.

Zona thần kinh tuy là bệnh không nguy hiểm nhưng cũng gây ra rất nhiều đau đớn và khó chịu cho người bệnh. Vì vậy, bạn nên có biện pháp điều trị bệnh càng sớm càng tốt, tránh những biến chứng không mong muốn xảy ra. Đồng thời, việc phòng ngừa lây bệnh cho những người xung quanh cũng rất quan trọng.