Vôi hóa tuyến nước bọt là căn bệnh ít người biết, bệnh hình thành viên sỏi trong tuyến dẫn gây bít tắc dòng chảy của nước bọt, từ đó khiến cho tuyến bị sưng phồng, đau nhức, nghiêm trọng hơn có thể mang lại nhiều biến chứng nguy hiểm.

Bệnh vôi hóa tuyến nước bọt

Vôi hóa tuyến nước bọt còn gọi là sỏi tuyến nước bọt, thường do canxi có trong nước bọt lắng đọng quanh khối viêm, lâu dần tạo thành sỏi. Viên sỏi này nằm chắn ngay tuyến nước bọt khiến tuyến bị kích thích và sưng phồng khi nhai.

Sỏi tuyến nước bọt là hiện tượng tồn tại calci trong lòng ống của tuyến nước bọt gây hiện tượng tắc bán phần hoặc hoàn toàn đường dẫn của tuyến nước bọt vào miệng. Sỏi thường xuất hiện ở những tuyến nước bọt lớn như: Tuyến nước bọt mang tai, tuyến dưới hàm, dưới lưỡi.

Thống kê thực tế cho thấy, có khoảng 80% bệnh nhân bị vôi hóa tuyến nước bọt dưới hàm, một phần có sỏi ở tuyến mang tai. Các tuyến nước bọt phụ hầu như không có sỏi.

Bệnh vôi hóa tuyến nước bọt ảnh hưởng chủ yếu đến người trưởng thành. Nam giới mắc bệnh nhiều hơn so với nữ. Trẻ em cũng có thể bị vôi hóa tuyến nước bọt nhưng ít gặp hơn. Các triệu chứng bệnh xuất hiện khá rõ ràng nên dễ phát hiện. Tuy nhiên, nhiều bệnh nhân lại chủ quan bỏ qua hoặc nhầm lẫn với căn bệnh khác, đến khi đi khám bác sĩ thì viên sỏi đã có kích thước quá lớn và gây ra nhiều triệu chứng cùng biến chứng nghiêm trọng.

Nguyên nhân gây ra vôi hóa tuyết nước bọt

Quá trình tích tụ canxi, hình thành sỏi ở tuyến nước bọt xảy ra vì nhiều nguyên nhân khác nhau, chủ yếu xuất phát từ thói quen sinh hoạt hàng ngày của chúng ta.

Cụ thể, những người ăn uống thiếu chất, không đủ dinh dưỡng là đối tượng có nguy cơ mắc bệnh khá cao. Bên cạnh đó, nếu bạn thường xuyên đối mặt với tình trạng mất nước thì sỏi có thể hình thành ở tuyến nước bọt và gây hại cho sức khỏe.

Một số loại thuốc có thể gây tác dụng phụ là tích tụ canxi và tạo điều kiện cho sỏi hình thành ở tuyến nước bọt. Trong đó có thể kể đến như: thuốc dùng trong quá trình điều trị bệnh tâm thần, thuốc có tác dụng kháng histamin, trị bệnh huyết áp… Nếu bạn đang sử dụng những loại thuốc kể trên, hãy thận trọng và theo dõi sức khỏe thường xuyên.

Nhiều nghiên cứu cũng chứng minh rằng bệnh vôi hóa tuyến nước bọt thường xảy ra ở người mắc bệnh viêm tuyến nước bọt, người nghiện thuốc lá. Tốt nhất, chúng ta nên duy trì những chế độ sinh hoạt lành mạnh để hạn chế nguy cơ hình thành sỏi trong tuyến nước bọt.

Những triệu chứng của bệnh

Do dòng chảy nước bọt bị tắc nên bệnh nhân sỏi tuyến nước bọt có thể có các triệu chứng như: Đau, có cảm giác như bị đè nén tại tuyến và ống dẫn, đôi khi đau dữ dội, nhất là khi ăn; vùng tuyến tắc bị sưng; viêm, phù nề quanh vùng ống dẫn; xoa bóp nhẹ tuyến không thấy nước bọt tiết và đôi khi sờ thấy sỏi.

Trường hợp bội nhiễm vi khuẩn có thể kèm theo sốt, nổi hạch ở góc hàm và có thể có mủ. Khi bị viêm có thể tạo thành ổ áp xe, làm cho dây thần kinh bị tổn thương và chi phối hoạt động của các cơ mặt, gây liệt mặt.

Một số trường hợp có thể gây nguy hiểm với những biến chứng như:

• Viêm tấy vùng sàn miệng: Bệnh nhân đau dữ dội cả vùng sàn miệng, lan lên tai, không ăn, nuốt, nói được. Sốt nhẹ hoặc nặng, sức khỏe bị ảnh hưởng vì đau và hạn chế ăn uống, viêm nhiễm lan tỏa cả vùng sàn miệng.
• Viêm tuyến dưới hàm: Bệnh nhân thấy đau dữ dội vùng dưới hàm, có thể lan lên tai, nuốt thấy vướng, đau, sốt, tuyến dưới hàm gồ, sưng đau da nóng đỏ, đau, tiến tới mưng mủ, vỡ mủ để lại lỗ rò ngoài da.

Khi phát hiện những triệu chứng này, các bạn cần tới cơ sở y tế uy tín để thăm khám và điều trị càng sớm càng tốt. Bởi vì càng để lâu thì ổ viêm càng chuyển biến xấu và để lại những hậu quả nghiêm trọng.

Điều trị vôi hóa tuyến nước bọt

Điều chủ yếu và trước tiên là phải làm vệ sinh răng miệng tốt và dùng kháng sinh nếu có nhiễm khuẩn.

Đối với sỏi nhỏ, chỉ cần gây kích thích lưu lượng nước bọt bằng cách ngậm chanh hoặc kẹo chua có thể giúp các viên sỏi vượt qua tuyến nước bọt một cách dễ dàng. Trường hợp khác, bác sĩ có thể massage hoặc đẩy viên sỏi ra khỏi tuyến nước bọt.

Đối với sỏi có kích thước lớn, việc lấy sỏi sẽ gặp nhiều khó khăn. Bác sĩ thường rạch một đường nhỏ trong miệng để loại bỏ sỏi.

Trường hợp sỏi tuyến nước bọt phức tạp, các bác sĩ hiện đang áp dụng một kỹ thuật mới và ít xâm lấn là nội soi để loại bỏ sỏi.

Đối với những người bị sỏi tái phát hoặc tuyến nước bọt đã bị thiệt hại không thể phục hồi, phẫu thuật cắt bỏ tuyến giáp là cần thiết. Nhưng với những công trình nghiên cứu gần đây, những tuyến nước bọt được gán cho vai trò lưỡng diện, không những chỉ tiết nước bọt cần thiết cho ăn, nuốt nhai, tiêu hóa mà còn có chức năng nội tiết, gần như của tuyến tuỵ, tuy rằng ít quan trọng hơn. Do đó một số tác giả khuyên nên cố gắng tránh phẫu thuật cắt bỏ tuyến.

Phòng bệnh vôi hóa tuyến nước bọt

Điều quan trọng là bạn phải uống đủ nước. Bổ sung nước khi cơ thể bị thiếu hụt. Vì khi thiếu nước, nước bọt sẽ trở nên cô đặc và dễ lắng đọng các chất tạo sỏi hơn.

Bên cạnh đó, hãy nhớ không được tự ý sử dụng các thuốc không theo hướng dẫn của bác sĩ.

• Không hút thuốc lá.
• Vệ sinh răng miệng tốt.
• Thường xuyên khám để phát hiện sớm các bệnh lý về răng, nướu, và viêm niêm mạc miệng…