Mất ngủ là triệu chứng gặp ở mọi lứa tuổi, đặc biệt là ở người có tuổi. Tình trạng này kéo dài có thể dẫn đến nhiều hậu quả khó lường, chất lượng sống suy giảm nghiêm trọng. Vậy có những cách chữa mất ngủ nào hiểu quả để chấm dứt tình trạng này không? Hãy cùng Parapharmacy tìm hiểu qua bài viết sau nhé!

Trà tâm sen giúp bạn ngủ ngon hơn.

Mất ngủ là bệnh gì?

Mất ngủ đề cập đến tình trạng cơ thể khó chìm vào giấc ngủ. Đồng thời có biểu hiện trằn trọc, ngủ chập chờn, không sâu giấc hay thường xuyên tỉnh giấc giữa đêm. Tình trạng này kéo dài sẽ khiến cho cơ thể uể oải, mệt mỏi, thiếu sức sống. Hơn nữa nó còn làm tăng nguy cơ béo phì hay mắc bệnh lý mãn tính như tiểu đường, tim mạch…

Thông thường, mỗi người sẽ ngủ khoảng 7-8 tiếng/ngày với điều kiện giấc ngủ sâu, đảm bảo chất lượng giấc ngủ, sau khi ngủ dậy cảm thấy khỏe khoắn, được tái tạo năng lượng.

Chứng mất ngủ bao gồm hai dạng:

• Mất ngủ cấp tính
• Mất ngủ mạn tính.

Theo đó, mất ngủ cấp tính là tình trạng mất ngủ kéo dài dưới 1 tháng. Mất ngủ mạn tính là khi mất ngủ cấp tính không được điều trị mất ngủ kịp thời, dẫn đến tình trạng mất ngủ kéo dài hơn 1 tháng.

Nguyên nhân gây mất ngủ

Có rất nhiều nguyên nhân gây mất ngủ, được chia làm 2 nguyên nhân chính, bao gồm:

• Nguyên nhân thứ phát: rối loạn giấc ngủ do hậu quả của một căn bệnh khác như: trầm cảm, bệnh tim, bệnh thận…
• Nguyên nhân tiên phát: rối loạn giấc ngủ không rõ nguyên nhân

Tuy nhiên, không phải lúc nào rối loạn giấc ngủ cũng được coi là bệnh lý. Cũng có nhiều trường hợp bị mất ngủ là biểu hiện bình thường trong một giai đoạn nhất định của đời người như: giai đoạn tiền mãn kinh của phụ nữ, giai đoạn mãn dục ở nam giới…

Nguyên nhân dẫn đến tình trạng mất ngủ bao gồm:

• Áp lực, căng thẳng, rối loạn sức khỏe tâm thần: Khi gặp các vấn đề tâm lý như áp lực công việc, chia tay người bạn đời của mình, sang chấn tâm lý do một sự kiện đột ngột nào đó (mất việc, người thân qua đời,…),… có thể làm rối loạn giấc ngủ dẫn đến mất ngủ.
• Thói quen ăn uống: Ăn quá nhiều vào buổi tối sẽ làm tăng nguy cơ trào ngược dạ dày vào thực quản gây ợ chua, ợ nóng, gây khó chịu dẫn đến mất ngủ.
• Thói quen sinh hoạt: Sử dụng thiết bị điện tử trước khi ngủ, lịch ngủ không đều đặn, ngủ trưa quá mức,… đều có thể làm ảnh hưởng đến chất lượng giấc ngủ của bạn, khiến bạn dễ bị mất ngủ hơn.
• Thay đổi múi giờ: Khi đi du lịch, đi học hoặc làm việc tại một quốc gia khác múi giờ, nhịp sinh học của cơ thể có thể bị gián đoạn dẫn đến mất ngủ.
• Thuốc: Một số loại thuốc như thuốc điều trị hen suyễn, huyết áp, thuốc dị ứng,… sẽ làm tăng nguy cơ mất ngủ của bạn. Do đó, một trong những cách chữa bệnh mất ngủ là cần sử dụng thuốc theo chỉ dẫn của bác sĩ.
• Bệnh lý: Chứng mất ngủ có thể xuất phát từ các nguyên nhân bệnh lý như hen suyễn, trào ngược dạ dày thực quản, ung thư, tiểu đường, đau mãn tính,…
• Các rối loạn liên quan đến giấc ngủ: Một số rối loạn giấc ngủ như chứng ngưng thở khi ngủ, hội chứng chân không yên,… cũng khiến bạn khó ngủ, ngủ không ngon giấc.
• Sử dụng chất kích thích: Chứng mất ngủ cũng có thể xảy ra khi bạn sử dụng các chất kích thích như rượu bia, trà, cà phê và các loại đồ uống chứa caffeine,… Hơn nữa, nicotine có trong thuốc lá cũng có thể khiến bạn mất ngủ.
• Tuổi tác: Tuổi tác cao cũng là một yếu tố ảnh hưởng đến chất lượng giấc ngủ. Người già thường ngủ ngắn hơn, dễ bị giật mình thức giấc trong khi ngủ.
• Ít hoạt động thể chất: Ít vận động có thể khiến bạn mệt mỏi uể oải, muốn ngủ nhiều hơn vào buổi trưa, từ đó dẫn đến mất ngủ vào buổi tối.

Cách chữa bệnh mất ngủ

Điều trị mất ngủ bằng cách thay đổi lối sống

Việc thay đổi lối sống hoặc thay thế các vật dụng thiết yếu liên quan đến giấc ngủ cũng có thể cải thiện tình trạng mất ngủ.

Không để tivi trong phòng ngủ

• Không để tivi trong phòng ngủ và không xem tivi khi đã quá giờ đi ngủ.

Không để thiết bị điện tử trên giường

• Nếu muốn có một giấc ngủ ngon, bạn hãy tắt các thiết bị điện tử như điện thoại, máy tính bảng và để chúng cách xa giường.

Hãy rời khỏi giường

• Nếu không thể ngủ trong vòng 30 phút, bạn nên đứng dậy ra khỏi giường. Bạn hãy đọc sách, ngồi thiền và chỉ trở lại giường khi cảm thấy thực sự buồn ngủ.

Không tập thể dục sát giờ đi ngủ

• Tập thể dục giúp cải thiện giấc ngủ nhưng khi tập, nhiệt độ cơ thể sẽ tăng, trong khi cơ thể cần khoảng vài giờ mới có thể trở về nhiệt độ bình thường. Do đó, bạn nên tập thể dục trước giờ đi ngủ ít nhất 3 giờ.

Giữ phòng ngủ yên tĩnh, sạch sẽ

• Việc phòng ngủ bừa bộn, ồn ào thường gây ra các vấn đề về giấc ngủ. Không gian yên tĩnh, sạch sẽ giúp tâm trạng bạn cảm thấy thoải mái hơn. Nếu sử dụng điều hòa, bạn không nên để nhiệt độ quá lạnh. Phòng ngủ quá lạnh có thể khiến bạn trằn trọc khó ngủ.

Thay gối, nệm nếu chúng quá cứng

• Nếu rơi vào trường hợp này, bạn đừng ngần ngại bỏ tiền mua 1 chiếc nệm tốt cùng những chiếc gối êm, một cái mền mềm và ấm. Nguyên nhân là chúng ta dành gần 1/3 thời gian trong ngày để ngủ nên bạn cần đầu tư thích hợp để có giấc ngủ ngon. Từ đó, bạn dễ dàng điều trị chứng mất ngủ.

Hạn chế ngủ trưa quá lâu

• Khi bị mất ngủ, chúng ta thường cố gắng ngủ trưa nhiều hơn để “bù đắp” lại cho cơ thể. Tuy nhiên, việc ngủ trưa quá mức sẽ ảnh hưởng đến chất lượng giấc ngủ vào buổi tối. Do đó, vào buổi trưa bạn chỉ nên có một giấc ngủ ngắn 10 phút, 30 phút tùy từng trường hợp, nhưng tuyệt đối không được ngủ trưa quá 60 phút.

 Không dùng chất kích thích

• Sử dụng các chất kích thích như cà phê, rượu, bia,… có thể gây hưng phấn trung tâm thần kinh, khiến cơ thể khó đi vào giấc ngủ. Do đó, cách chữa mất ngủ không dùng thuốc đơn giản mà hữu hiệu chính là hãy hạn chế dùng chất kích thích mà thay vào đó, bạn có thể uống một cốc nước ấm.

Bổ sung Vitamin và khoáng chất giúp ngủ ngon hơn

Melatonin

• Melatonin không phải là thuốc ngủ mà là một loại hormone do tuyến tùng trong bộ não sản sinh, và giảm dần theo độ tuổi. Loại hormone này cũng được tìm thấy trong nhiều loại thực phẩm có nguồn gốc thực vật. Do đó, bạn có thể bổ sung melatonin bằng đường ăn uống hoặc dược phẩm.
• Melatonin tạo cảm giác buồn ngủ, làm giảm nhiệt độ cơ thể nên làm bạn dễ đi vào giấc ngủ hơn. Vì vậy, melatonin thường được sử dụng trong việc điều hòa giấc ngủ và nhịp sinh học.
• Melatonin hữu ích với những người hay đi xa, bị trái múi giờ. Bạn chỉ nên sử dụng nó dưới sự hướng dẫn và theo dõi của thầy thuốc.

Melatonin giúp bạn ngủ ngon hơn.

L-theanine

• Loại axit amin này được tìm thấy trong lá trà xanh có thể giúp chống lại tình trạng lo lắng, giúp bạn trị mất ngủ.
• Một nghiên cứu năm 2007 cho thấy L-theanine làm giảm nhịp tim và phản ứng miễn dịch với tình trạng căng thẳng. Nó được cho là hoạt động bằng cách thúc đẩy lượng hormone cảm giác tốt mà cơ thể tạo ra. Nó cũng gây ra sóng não liên quan đến thư giãn.

Magiê

Magiê có vai trò quan trọng đối với giấc ngủ. Nhiều nghiên cứu đã chỉ ra rằng việc thiếu hụt loại khoáng chất này có thể ngăn não phát ra tín hiệu buồn ngủ vào ban đêm. Bạn có thể bổ sung magiê cho cơ thể từ các nguồn thực phẩm như:

• Gạo, mầm lúa mì
• Các loại rau củ: Cải xoăn, rau chân vịt, bông cải xanh, cần tây, atisô, khoai tây, bí đỏ, củ cải…
• Trái cây: Dưa hấu, bơ, chuối, bưởi, xoài, nho khô…
• Các loại hạt: Hạt bí, hạt mè, hạt điều, hạnh nhân, hạt hướng dương…

Nếu bạn muốn uống bổ sung magiê bằng thực phẩm chức năng, hãy trao đổi thật cụ thể với bác sĩ để biết liều lượng cụ thể. Magiê có thể tương tác với nhiều loại thuốc khác nhau nên có thể gây ra các vấn đề sức khỏe.

Chữa bệnh mất ngủ bằng các phương pháp tự nhiên

Uống trà thảo mộc trị mất ngủ tại nhà

Dùng trà thảo mộc được cho là mẹo đơn giản nhất để khắc phục tình trạng mất ngủ ngay tại nhà. Một số loại trà dưới đây có thể sẽ giúp cho bạn tìm lại giấc ngủ ngon:

• Trà tâm sen: Phơi khô rồi sao vàng và cho vào hũ thủy tinh dùng dần. Mỗi ngày lấy 1 ít tâm sen cho vào ấm, thêm 500ml nước sôi già vào hãm khoảng 10 phút. Mới đầu, bạn chỉ nên pha loãng nhằm giúp cơ thể làm quen tốt hơn với trà. Sau đó có thể tăng dần độ đặc lên. Nhưng cần lưu ý không uống thay nước lọc hay uống kéo dài quá 30 ngày.
• Trà gừng trị mất ngủ: Hoạt chất cineiole dồi dào trong gừng có khả năng làm giảm stress. Đồng thời hỗ trợ khắc phục chứng đau nửa đầu và cải thiện tâm trạng. Dùng gừng giúp tăng cường trao đổi chất và thúc đẩy tuần hoàn máu não. Bạn chỉ cần lấy khoảng 2 – 3 lát gừng tươi cho vào tách. Sau đó chế nước sôi vào rồi đậy kín miệng ly khoảng 15 phút. Khi uống thêm vào chút mật ong để đem lại hiệu quả tốt hơn.
• Trà cam thảo: Rất đơn giản để bạn có 1 tách trà cam thảo thơm ngon. Chỉ cần đun sôi 200ml bước sau đó cho vài lát cam thảo vào. Đun thêm khoảng 3 – 5 phút nữa là có thể rót ra thưởng thức. Có thể dùng 2 lần/ ngày nhưng tuyệt đối không dùng quá 20g cam thảo mỗi ngày.
• Trà hoa cúc: Chỉ cần thả 5 – 7 bông cúc khô vào ấm, thêm 300ml nước sôi già vào hãm trong 15 phút. Vậy là bạn đã có được những tách trà hoa cúc thơm ngon để thưởng thức. Mỗi ngày chỉ nên uống khoảng 1 – 2 tách trà hoa cúc để có được giấc ngủ trọn vẹn.

Yoga và thiền định

• Sự gia tăng hoạt động cơ bắp và trí não phải suy nghĩ nhiều có thể ảnh hưởng đến giấc ngủ. Việc thực hiện các kỹ thuật này nhằm làm cho cơ bắp và tâm trạng thư giãn là cách chữa chứng mất ngủ hiệu quả.
• Ai cũng có thể học kỹ thuật này nhưng thường phải mất đến vài tuần mới có thể thực hành thuần thục. Một số nghiên cứu cho rằng việc tập yoga hay thực hành thiền định thường xuyên giúp tăng nồng độ melatonin trong máu nên thúc đẩy một giấc ngủ ngon.

Ngoài ra, y học cổ truyền dùng phương pháp châm cứu để cải thiện chất lượng giấc ngủ giúp điều trị chứng mất ngủ. Đôi khi, các bác sĩ Đông y sẽ kết hợp thảo dược với châm cứu để nâng cao hiệu quả điều trị.

Dùng tinh dầu

• Tinh dầu cũng có thể hỗ trợ chữa bệnh mất ngủ không dùng thuốc hiệu quả. Bạn có thể cho tinh dầu vào máy khuếch tán tinh dầu để tinh dầu tỏa ra khắp không gian phòng ngủ, tăng độ ẩm trong không gian phòng, mang đến mùi thơm nhẹ nhàng, dễ ngủ.
• Ngoài ra, bạn có thể trộn tinh dầu và nước vào bình xịt, phun xung quanh phòng hoặc nhỏ tinh dầu vào chén đựng sẵn muối để tinh dầu được tỏa ra suốt cả đêm, cải thiện chất lượng giấc ngủ của bạn.
• Thoa trực tiếp tinh dầu lên cổ tay, sau tai hoặc dùng tinh dầu massage cơ thể cũng là một cách trị mất ngủ hiệu quả mà bạn có thể áp dụng. Bên cạnh đó, bạn còn có thể thêm 1 và giọt tinh dầu vào bồn nước ấm để ngâm mình trước khi đi ngủ từ 1 – 1,5 tiếng.

Một số loại tinh dầu thường được sử dụng bao gồm:

• Tinh dầu hoa oải hương: Trị mất ngủ, giảm đau, hạ huyết áp, hỗ trợ điều trị bệnh trầm cảm.
• Tinh dầu hoa nhài: Giảm thiểu lo lắng, cải thiện tâm trạng, chữa mất ngủ.
• Tinh dầu hoa hồng phong lữ: Kết hợp cùng tinh dầu nữ lang, giúp ngủ sâu hơn, cải thiện rối loạn lo âu.
• Tinh dầu gỗ đàn hương: Giúp tinh thần phấn chấn hơn, trị mất ngủ (với một số người, tinh dầu gỗ đàn hương có thể làm tăng sự tỉnh táo, bạn nên sử dụng từ 1-2 lần và kiểm tra xem cơ thể mình phản ứng như thế nào với mùi hương tỏa ra từ tinh dầu gỗ đàn hương trước khi tiếp tục sử dụng).
• Tinh dầu cam chanh: Cũng như tinh dầu gỗ đàn hương, tinh dầu cam chanh vừa giúp ngủ ngon hơn, vừa có khả năng tăng cường sự tỉnh táo tùy theo phản ứng của cơ thể.

Thay đổi chế độ ăn uống

Chế độ ăn uống cũng có tác động không nhỏ đối với chất lượng giấc ngủ của bạn. Do đó, nếu muốn áp dụng những cách trị mất ngủ tại nhà không dùng thuốc, bạn có thể bắt đầu bằng việc thay đổi chế độ ăn uống của mình, ăn uống khoa học và lành mạnh hơn.

Một trong những cách hỗ trợ chữa mất ngủ hoặc giúp bạn nhanh đi vào giấc ngủ và ngủ ngon hơn chính là sử dụng các loại thực phẩm như:

• Sữa chua: Thành phần sữa chua có chứa axit tryptophan được chuyển hóa thành chất dẫn truyền thần kinh serotonin và melatonin để duy trì giấc ngủ tự nhiên vào ban đêm.
• Chuối: Tương tự như sữa chua, chuối cũng có chứa tryptophan. Không chỉ vậy, chuối còn có thêm magie và kali – hai chất có lợi cho não bộ, giúp não thư giãn, đẩy lùi stress.
• Cá: Muốn có giấc ngủ ngon, bạn nên tăng cường bổ sung thêm cá vào trong thực đơn ăn uống hằng ngày của mình bởi cá có hàm lượng protein vô cùng dồi dào, tốt cho sức khỏe não bộ.
• Hạt sen: có tác dụng an thần, giúp ngủ ngon hơn.
• Cải bó xôi: Cải bó xôi cũng cung cấp một lượng kali lớn để bạn có thể cải thiện chất lượng giấc ngủ.
• Trứng: Hàm lượng protein có trong trứng cũng có tác động tích cực đến giấc ngủ của bạn và giúp bạn ngủ sâu giấc hơn.

Ngoài ra, để chữa bệnh mất ngủ, nên hạn chế các loại thực phẩm cay nóng, nhiều dầu mỡ như thực phẩm chiên xào, thức ăn nhanh,… Hạn chế sử dụng trà, cà phê, bia rượu và các chất kích thích khác vào buổi chiều tối.